dinsdag 15 september 2015

Antwerpen - de Smolderentorens

Gisteren, Open Monumentendag, ben ik in Antwerpen bij een van mijn dochters, en die heeft het goede idee om de torens in het Kielpark eens te gaan bekijken: ze woont op het Kiel, ziet die torens dagelijks, en wil ze ook wel eens van binnen onder ogen nemen.

Op de gelijkvloerse verdieping krijgen we een toelichting. Blijkt dat Antwerpen na de Tweede Wereldoorlog met een heuse woningnood kampte: bombardementen, V1's en V2's hadden veel vernield, zodat de mensen zelfs in barakken moesten wonen, zoals de inleider het noemde. Houten huizen allicht, zonder veel comfort. De Stad Antwerpen wilde daar wat aan doen, er werd besloten tot sociale woningbouw, ook in woontorens. Die op het Kiel werden gebouwd in de jaren '59-'61, toch een hele tijd nog het einde van de oorlog.

De architect was de mij onbekende Jos Smolderen (1889-1973), een man die heel wat betekend heeft in de Belgische architectuur. Hij zette modernistische Y-vormige torens neer, een nieuw concept voor sociale huisvesting. Vooral licht wilde hij in die gebouwen, en daar is hij ook in geslaagd. Bovendien heeft hij ervoor gezorgd dat elk appartement uitzicht op het groen had: elke bewoner had een mooie uitkijk, maar niemand had inkijk bij de buren. Hij dacht zeer goed na over wat hij deed. 'Smolderentorens' worden ze genoemd, deze gebouwen, wat als een eerbetoon aan de man kan worden beschouwd.

Deze torens worden vanaf 2017 gerenoveerd, gerestaureerd zeg maar, en dat is hoognodig: er is weinig of niets meer aan gedaan sinds ze vanaf 1961 bewoond werden. In een van de appartementen op de eerste verdieping kon je een kijkje gaan nemen: een badkamer op de draad versleten, als dat met badkamers kan tenminste, een keuken uit Deezekes tijd, in een woord: compleet uitgewoond. Maar voor de grote werken mocht iedereen die dat wilde zich van de toestand vergewissen: die mensen zijn dan meteen overtuigd van de noodzaak van de renovatie. Slim bekeken, toch? En het blijven sociale appartementen, ook als ze vernieuwd zijn.


Een van de drie Y-vormige Smolderentorens


Uitzicht op het groen


Licht in het trappenhuis

Vanaf het dak van de torens, die met hun vijftien verdiepingen toch tegen de 50 meter hoog zullen zijn, kon je dan de stad bekijken. Alleen was het zeer grijs weer: heel ver kon het oog niet dwalen. De Silvertoptorens zijn vlakbij, die prijken er in hun al gerestaureerde glorie, en die zijn 10 jaar jonger.



De Silvertoptorens, van architect Jules De Roover

Ook niet te ver: de Kristus-Koningkerk, ook een werk van Jos Smolderen.Die heeft hij gebouwd voor de wereldtentoonstelling van 1930, waarvan hij overigens de hoofdarchitect was, en men was zo tevreden over hem dat hij jaren later de opdracht voor de Kieltorens kreeg. De kerk waarvan sprake ziet er op het eerste gezicht 'art déco' uit, de toren tenminste, maar de koepel ervan en de drie koepels boven de kerk zelf duiden dan weer op byzantijnse invloed: een mix van de twee is het.


De Kristus-Koningkerk

Smolderen is ook verantwoordelijk voor de oorspronkelijke binneninrichting van de Boerentoren, die in 1931 voltooid werd. Hij heeft wel heel wat op zijn actief, deze mij tot dan onbekende Smolderen; zijn talent werd overigens al vroeg herkend: in 1914 won hij de Prijs van Rome. Desondanks doet zijn naam nu bij de meeste mensen geen belletje rinkelen: jammer, maar de vernieuwing waar hij voor stond, heeft. andere wegen gezocht.


De strakke lijnen van de Smolderentoren

Geen opmerkingen: