In het Raveel Museum: Karel Dierickx - Kruisweg (2008)

'Voorstelbare wekelijkheid' is de titel van een huldetentoonstelling voor Karel Dierickx in het Raveel Museum. Eerlijk gezegd: ik kende de man niet, pas toen hij gestorven was, viel de aandacht die de pers aan hem besteedde mij op. En dan verneem je dat hij een belangrijk kunstenaar is, maar dat was mij dus ontgaan. Overigens was hij een bescheiden man, en heeft hij vooral met een Duitse galerie gewerkt.

Je kunt er schilderijen en beelden van zijn hand zien, maar ook de veertien staties van een 'Kruisweg', veertien tekeningen zijn dat dus. Een gewezen collega van hem, die ook aan de 'Koninklijk Academie voor Schone Kunsten' in Gent gewerkt heeft, en die een en ander ook kwam bekijken, zei me: 'En dat moet je weten dat hij atheïst' was', implicerend dat dat het werk nog waardevoller en sterker maakte. Tenminste, dat verstond ik eruit. Het deed me denken aan de 'Chapelle du Rosaire' in Vence, die door de eveneens ongelovige Matisse van glas-in-loodramen is voorzien en beschilderd. Maar de 'Kruisweg' van Dierickx is niet in een kerk of een kapel te zien, wel in het 'Museum für Kunst und Kultur' in Münster. Als ik de veertien tekeningen bekijk, kan ik dat wel begrijpen: mogelijk vond de clerus deze kruisweg niet passend in een religieuze ruimte, of wilde de kunstenaar dat zelf niet, maar dat weet ik dus niet.

Want deze kruisweg gaat niet over een tragische, onschuldige goddelijke held die naar een wrede dood geleid wordt, hier gaat het over het onnoemelijke lijden van de mens in datzelfde verhaal. Jezus wordt in zijn eenzaamheid voorgesteld, in zijn machteloosheid, in zijn verdriet. Hij staat er bijna altijd alleen, andere mensen zie je niet, en het is ook altijd zijn gezicht dat centraal staat.

Het verdriet van de in zichzelf gekeerde Jezus

Een volgende tekening toont Christus die de Heilige Vrouwen troost, terwijl zijn ogen veel donkerder zijn geworden: hoe zou hij nog iemand moed en vertrouwen in kunnen spreken. Als je Gods zoon bent allicht wel, maar als dusdanig wordt hij hier niet afgebeeld, hij lijdt als een gewone mens.

Christus troost de Heilige Vrouwen

Het meest ontluisterende beeld is dat waar een hologige Jezus gelaten voor zich uitkijkt: meer dan een diepe plas verdriet en treurnis brengt deze tekening niet over. De tragiek druipt er als het ware af.

Een tragische, hologige Jezus

Slotbeeld is de dode Christus: het lijkt mij geen man die in de fleur van zijn leven gestorven is. Hij is wel het onderwerp van de tekening, maar bijna twee derde van het blad is wit, leeg zeg maar. Dit is de mens als hij dood is, lijkt Dierickx te willen zeggen: troosteloze leegte is zijn deel.

De dode Jezus

Ik vind dit een bijzonder sterk en aangrijpend werk, en je hoeft inderdaad niet gelovig te zijn om de tragiek aan te voelen die ons aller deel is. Hier is een mens gestorven, na zeer zwaar lijden.