Poosplaatsen langs de Mark: Merksplas en Hoogstraten

In de Noorderkempen, vooral in Merksplas en Hoogstraten, maar ook in Rijkevorsel vinden ze de lokale rivier, de Mark, van nationaal, wat zeg ik, van internationaal belang: hij wordt natuurlijk niet aan de grens in Meersel-Dreef stilgelegd, hij stroomt verder in de Noord-Brabantse Kempen, en daar hebben ze er ook iets mee. Je vindt erlangs een aantal poosplaatsen, plekken ter verpozing en ter mijmering over de natuur en het zachtjes stromende water. Voor zover ik weet is de Nederlandse dichteres-kunstenares Pien Storm van Leeuwen de initiatiefneemster, of toch zeker de belangrijkste gangmaker van de poosplaatsen. Dit woord is trouwens haar eigen vondst.

In Merksplas vind je twee poosplaatsen: een aan de bron, en een in Carons Hofke. Vlak naast de Mark, aan de Geheulse Dijk ligt poosplaats 1: onder een boom ligt een grote kei - die keien zie je bij alle poosplaatsen - met een gedichtje erin gegrift, en vlak erbij banken-en-tafel voor de moede wandelaar. Heerlijk toeven bij mooi weer!

Aan de Geheulse Dijk: poosplaats 1

Het versje op de steen is van Pien Storm van Leeuwen zelf: 'Hier is het dat het langzaam welt / en aarde water draagt / een kleine poel loopt roerloos over / vloeit onder groen verscholen glinstering /  onmerkbaar haast / trilt rimpelend wat stroming al / talmt even tussen halmend gras / heldert dan handbreed verder'. De werkzame natuur aan de bron teder en goed getroffen, zeg ik dan.

Pien van Leeuwens poëtisch uitbeelden van de beginnende rivier

En mijn foto's bewijzen haar precieze waarneming:

 

. . . talmt even tussen halmend gras. . .

. . . heldert dan handbreed verder . . .

In Carons Hofke, op poosplaats 2, is het gedicht van Geert De Kockere. 'Onzichtbaar traag zoekt de beek / haar weg door het landschap. / De zon glinstert in een spiegel van water / die een passant plots breekt. /Scherven brengen watergeluk.' Mooi ook hier weer hoe de natuurstemming wordt geraakt.

De kei van poosplaats 2

Poosplaatsen 3 en 4 liggen in Rijkevorsel: die moet ik nog gaan zoeken. In het totaal zijn er 21, en de laatste ligt voorbij Breda: als ik ze allemaal wil zien, ben ik nog wel een tijdje bezig. De 5de is te vinden in Hoogstraten, bij het kasteel. Daar is de tekst van Guido Belcanto: 'Op mijn blote voeten liep ik door het gras /
van de groene velder die mijn prairie was / ik was een indiaan, een held, een wildebras / die droomde dat de Mark de Amazone was.' Wat een 'velder' is, weet ik niet precies, maar de jeugdherinnering is zeer goed in voelbaar. Overigens hebben heel wat dichters deze keien 'beschreven', Nederlanders en Belgen.

Een deel van Guido Belcanto's jeugd

En de Mark zelf is ondertussen al wat beter geworden, er zit al meer vaart in. Dat ligt natuurlijk ook aan het natte weer van de laatste weken, maar je ziet de rivier langzaam groeien.

De Mark al iets breder

En in het midden van het weiland naast het riviertje, staat een nest op een koppel ooievaars te wachten. Optimisten zijn het ook nog, daar in Hoogstraten. En voor de vogels en hun jongen zal de Mark wel genoeg voedsel in de aanbieding hebben, zou ik denken. Waar wachten ze nog op?

In Hoogstraten: bouwen voor de toekomst

Velder

Ik ben er ondertussen achtergekomen wat 'velder' betekent: gevonden in het boekje 'Ode aan de Mark - Poosplaatsen' van Pien Storm van Leeuwen zelf. Op bladzijde 43 lees ik: 'Van Wortel tot het kasteel (van Hoogstraten) tooit een wild-weelderige begroeiing de oevers en de beemden, die hier 'de velder' worden genoemd. Guido Belcanto groeide op in Wortel . . .' Het is dus een woord uit het plaatselijke dialect.