De Heilige Elisabeth van Hongarije geeft een melaatse een bad, ca. 1480
Het kan niet anders of Elisabeth van Culemborg moet een zeer gelovige vrouw geweest zijn: zij zat vooral achter de bouw van de grafkerk. Zij wilde eigenlijk een vijfbeukige kerk, maar daarvoor volstonden zelfs haar financiële middelen niet, en bijgevolg werd de Sint-Katharinakerk tot iets bescheidener. Maar dat het verhaal van Elisabeth van Hongarije haar sterk aangesproken moet hebben, daar bestaat geen twijfel over. Of zij zelf zo hulpvaardig was, en de nood van de bevolking in haar graafschap metterdaad lenigde, daar heb ik helaas nergens iets over gelezen.
Elisabeth van Culemborg
De reeks wandtapijten over het leven van de Heilige Elisabeth is altijd compleet gebleven (bij Antonius is dat niet het gevel). Dat maakt dat je haar leven gewoon chronologisch kunt bekijken, van haar geboorte tot haar verering als heilige. En het is ook makkelijker er foto's van te nemen: in dat deel van de kerk hangen nauwelijks gebrandschilderde ramen, en heb je dus geen weerspiegeling.
In het eerste tafereel is Elisabeth nog wat we vroeger een 'busselkind' noemden, maar toch wordt er al onderhandeld ver haar toekomst als toekomstige bruid van de paltsgraaf. Helemaal links houdt een hofdame het wiegje vast met baby'tje Elisabeth erin, haar gekroonde moeder luistert naar het gesprek van de gezant uit Duitsland en een van haar raadsleden: de vrouwen spreken duidelijk niet, en eigenlijk kijkt niemand naar het kleine kindje.
Mannen onderhandelen, vrouwen kijken luisterend toe
Volgend bedrijf van wat eigenlijk toch een drama is: wanneer ze vier jaar oud is, wordt Elisabethje in een huifkar gezet, en vertrekt ze naar Duitsland. Haar moeder, de koningin, neemt roerend afscheid van haar, maar haar kind is ze wel kwijt. Dat moeder en kind uit elkaar getrokken werden, diende een hoger, dynastiek belang, en gevoelens van pijn en smart, tja, die gaan wel over.
Vertrek van de vierjarige Elisabeth
Maar ze wordt ten slotte toch de echtgenoot van paltsgraaf Ludwig,de broer van wie het eigenlijk had moeten zijn, en die sterft ook voortijdig aan de pest, ver weg van huis dan ook nog. Maar zij blijkt een sterke vrouw te zijn, en helpt waar ze kan, en laat zich niet op haar stand voorstaan: op een volgend tafereel voert ze een voetwassing uit, zoals Christus bij het Laatste Avondmaal: woorden wekken, maar voorbeelden strekken.
De voetwassing door Elisabeth
Een sterke geest in een zwakker lichaam, dat zal zij geweest zijn, deze heilige. In dit werk van driehonderd jaar na haar dood is het God zelf die haar van achter een wolk tot zich roept: een leven van deugd en goedheid wordt door de Almachtige beloond, en zo hoort het ook, vonden alle mensen toen.
God de Vader roept haar tot zich
En algauw wordt zij een heilige op wie vele mensen een beroep doen: zijn is de patrones van Hongarije, van de caritas, van verplegenden en van nog wat meer. En het laatste tafereel toont mensen die van heinde en verre naar haar toestromen: haar dienstbaar leven heeft de mensen vertrouwen gegeven, als er iemand is die hen kan helpen, dan zij wel.
Pelgrims bij het graf van sint Elisabeth
Daarmee eindigt het tweede stichtelijke verhaal dat de wandtapijten uitbeelden. Elisabeths leven was alles behalve een lachertje, maar eind goed, al goed: God heeft haar in zijn hemelen opgenomen, bovendien werd zij snel tot de eer van het altaar toegelaten, en begon zijn voor allerlei smekelingen veel te betekenen. E si nin è vero, è ben' trovato.
** Bron (partim): toespraak van Yvan Maes de Witte, tijdens de 'plechtigheid' van 4 juni 2016
Geen opmerkingen:
Een reactie posten