Museum De Reede aan de Ernest van Dyckkaai in Antwerpen heeft af en toe een mooie tentoonstelling: 'Augustine in liefde en leed' heet de huidige (vandaag sluit die overigens). Augustine was de vrouw van Eugeen van Mieghem, aan wie hij heel wat werken gewijd heeft, in voor- en tegenspoed. Hij had haar leren kennen aan de Antwerpse Academie, waar ze beiden opleidingen volgden. Augustine Pautre - zo heet ze voluit - wordt geboren op 22 december 1880, bijna een kerstekind is ze. Haar vader Paul-Henri, een Zwitser - Augustine heeft ook de Zwitserse nationaliteit - sterft al in 1883 zodat de moeder er met haar dochter alleen voor staat: ze trekt met haar van Merksem naar Antwerpen, waar ze in de periode 1884-1900 twaalfmaal verhuizen: dat doe je niet als je goed in de slappe was zit. In januari 1902 trouwen Eugeen en Augustine, allerminst tot grote vreugde van Eugeens moeder: haar schoondochter genoot helemaal niet van een goede reputatie! Op 11 november 1902 wordt een zoontje geboren, ook een Eugeen.
Van moeder en dochter heeft vader Eugeen een idyllisch doek geschilderd: het kan niet anders dan uit 1903 komen. Het is een werk met veel licht, wat bij Van Mieghem niet zo vaak voorkomt, in een soort van impressionistische stijl. De twee zitten op Linkeroever: in de verte, links van het hoofdje van de kleine Eugeen zie je de toren van de Antwerpse kathedraal, op de rivier komt een schip aangevaren waarvan je de mast naast de toren ziet: familiegeluk in lichte en zachte kleuren. Merkwaardig schilderij voor Van Mieghem!
Augustine met de kleine Eugeen, olieverf op doek op paneel, 1903, 44 x 29,2 cm
Eenzelfde lichte, gelukkige sfeer hangt over een tekening in kleur: de baby in het wit natuurlijk, de moeder in een fleurige blouse, haar gezicht goed zichtbaar: ze kijkt de toeschouwer aan. Pronte hoed op haar hoofd, paars lint errond, verzorgd bruin haar: het contrasteert duidelijk met de industrie op de achtergrond, het kleine grote geluk afgezet tegenover de industrieel-economische activiteit. Overigens bestaan van dit werk nog een paar andere versies.
Augustine met kind, waterverf en gouache op papier, 3 x 43,8 cm, 1903
Wat me nogal opviel op deze tentoonstelling waren een aantal werken waarop Augustine afgebeeld wordt in het gezelschap van wat dan genoemd wordt 'een oudere heer', heel verschillend van de vertederende doeken en tekeningen met haar baby. Augustine hield kennelijk ook van het uitgaansleven: had zij daar haar niet zo schitterende reputatie gehaald? Tijdens een periode in haar leven werd van haar gezegd dat zij 'een vrouw was die zich liet onderhouden', zoals dat dan eufemistisch werd omschreven. (Mijn wijsheid komt uit het gidsje bij de tentoonstelling.) Eugeen van Mieghem moet van haar omgang met oudere heren ook getuige van geweest zijn, anders kan hij dat niet getekend hebben. En die oudere heer is in dit geval een stevige vertegenwoordiger van de bourgeoisie, lijkt me. Wat er zich tussen haar en hem heeft afgespeeld, vertelt de tekening natuurlijk niet, dat kan ieder naar eigen godsvrucht en vroomheid invullen.
Augustine elegant naast oudere heer, Oost-Indische inkt, ca. 1904, 25,5 x 19 cm
Als de wandellust voorbij was, boden cafés en bars de uitkomst: we gaan er lekker bij zitten en vertellen honderduit over wat des mensen is, misschien meer bepaald over wat des mans en der vrouw is, het moet interessant blijven. Een hoge hoed geeft die man meteen cachet, met een wit hemd en das en een winterjas ziet hij er in ieder geval beschaafd uit. Augustine is net zo stijlvol uitgedost: een pelsen hoed, een jas afgezet met bont: alweer stijl te koop! Je vraagt je af hoe zij aan die dure kleren komt, want zij en Eugeen hadden het bepaald niet breed. Ze kon zich in ieder geval laten zien in le beau monde anversois, ze was niet alleen moeder, dat is wel zeker.
In een bar (Augustine met een heer), pastel, ca. 1903, 28 x 29 cm
En Augustine had nog andere pijlen op haar boog, mogelijk gedwongen door hun benarde financiële situatie: model staan voor haar man en met hem bevriende kunstenaars.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten