vrijdag 20 november 2009

De ploeger - Adriaan Roland Holst


België behoorlijk euforisch gisteravond en vandaag: onze eerste minister wordt de eerste president van Europa: ons kleine landje blakert van trots, dat we dat mogen beleven, hoezee! Hoewel: 'president' is een heel groot woord voor de nieuwe functie. 'Voorzitter' of het Engelse 'chairman' zou beter zijn: het is de taak van Herman van Rompuy: hij moet de vergadering voorbereiden en voorzitten of leiden van de Europese Raad: daarin zitten de staats- en regeringsleiders van 27 EU-landen. Het is kennelijk van een ander niveau dan een klassenraad op het einde van een schooljaar, om maar iets te zeggen. Bovendien moet hij de Europese Unie vertegenwoordigen in het buitenland, ook op het niveau van de staats- en regeringsleiders. Maar echt politiek sturende of bepalende macht heeft de Europese president niet: Van Rompuy wordt echt niet de Europese Obama of Sarkozy. Maar verre van mij de betekenis van zijn functie te onderschatten: hij wordt ook niet de voorzitter van de plaatselijke duivenmelkersbond, zelfs als die 'De hoge vlucht' zou heten.

De VRT had besteedde heel wat tijd en aandacht aan de benoeming van Van Rompuy, ook aan zijn 'laatste' optreden in het Belgische parlement. Je kon moeilijk anders verwachten. Vooral die vergadering in het democratische halfrond had een onverwacht hoog niveau, vind ik. Jean-Marie Dedecker (LDD) leest, om voor een afscheid in stijl te zorgen, de vierde strofe voor uit het gedicht 'De ploeger' van Adriaan Roland Holst. De premier apprecieert de hulde natuurlijk wel, maar vraagt of hij mag antwoorden. Natuurlijk mag dat, en à la minute zegt hij, los uit het hoofd, de eerste strofe van het gedicht op. Poëzie in het Belgische parlement, van een Nederlandse dichter nog wel: zelden vertoond. Je zou van Dedecker niet direct een gedicht verwachten, maar dan zo ad rem repliceren: het is weinigen gegeven. 'Grijze muis': zo werd Van Rompuy de afgelopen dagen vaak getypeerd: Usein Bolt is dan zeker tegendeel, maar onze premier heeft kennelijk een gevatheid en snelheid van geest die de benen van Bolt op zijn 62ste niet meer zullen hebben, vrees ik.

Op mijn mail kreeg ik 'De ploeger' in extenso binnen: het kwam van Project Laurens Jz. Coster, een Nederlands vrijwillgersproject dat elke dag een gedicht naar zijn abonnés stuurt, vandaag dus het gedicht uit de Belgische/Europese politieke actualiteit. Ik geef hier de tekst van het vers: je zou kunnen zien dat het nogal bij de persoonlijkheid (of het imago) van Van Rompuy past:


De ploeger

Ik vraag geen oogst; ik heb geen schuren,
ik sta in uwen dienst zonder bezit.
Maar ik ben rijk in dit:
dat ik den ploeg van uw woord mag besturen,
en dat gij mij hebt toegewen
dit fgelegen land en deze
hoge landouwen, waar - als in het uur
der schafte bij de paarden van mijn wil
ik leun vermoeid en stil -
de zee mij zichtbaar is zover ik tuur.

Ik vraag maar een ding, kracht
te dulden dit besef, dat ik geboren ben
in 't najaar van een wereld
en daarin sterven moet.
Gij weet hoe, als de ritselende klacht
van die voorbije schoonheid mij omdwerelt
wxeemoed mij talmen doet
tot ik welhaast voor uw verloren ben.

Ik zal de halmen niet meer zien
noch binden ooit de volle schoven
maar doe mij in den oogst geloven
waarvoor ik dien...

Opdat, nog in de laatste voor,
ik weten mag dat mij uw doel verkoor
te zijn een ernstig ploeger op de landen
van een te worden schoonheid; eenzaam tegen
der eigen liefde dalend avondrood -
die ziet beneden aan den sprong der wegen
de hoeve van zijn deemoed, en het branden
der zachte lamp van een gelaten dood.

Roland Holst leefde van 1888 tot 1976: een echt hedendaagse dichter is hij niet; het gedicht komt overigens uit 1917. Het vers doet nogal denken aan 'Twee horsen' van Gezelle.

Laurens Jz Coster voegt aan zijn mailtje van vandaag nog een haiku toe, van Van Rompuy zelf:


Ik ruik de vrieslucht,
en stap er dwars doorheen.
Ik adem vrij.


Vrijheid: het zij de man nog jarenlang gegund.

Geen opmerkingen: