zondag 13 november 2016

Kenia: de savanne, ons oerlandschap

Ik heb het al gehad over de diepe indruk die de savanne op mij gemaakt heeft: ik kreeg er een gevoelen van thuiskomen, door de documentaires die ik erover gezien had, en ook doordat de mensheid daar zijn wortels heeft, en van daaruit de wereld is ingetrokken. Ik zou het een soort van religieuze ervaring kunnen noemen.

Ondertussen ben ik een boek aan het lezen dat daar op het eerste gezicht weinig mee te maken heeft: Dick Swaabs 'Ons creatieve brein - hoe mens en wereld elkaar maken'. De auteur, een Nederlander, is een neurowetenschapper van wereldniveau, en zijn boeken zijn hoogst interessant. In hoofdstuk IX, deel 8 schrijft hij over 'Kunst als therapie en therapie bij kunstenaars' (p. 195-196). Ook in psychiatrische ziekenhuizen worden reproducties van schilderijen gehangen, maar die moeten dan wel zorgvuldig geselecteerd worden: sommige werken van Van Gogh en Jackson Pollock deden de patiënten naar meer medicatie vragen tegen angst en onrust.


Maar er hingen ook foto's van de savanne.  En dan citeert Swaab professor Dennis Dutton, auteur van 'The Art Instinct: Beauty, Pleasure and Human Evolution' (2009). En dan citeer ik Swaab:

'Volgens Dutton is het geen toeval dat de savanne, het landschap waar onze menswording plaatsvond, over de gehele wereld het meest geprefereerde landschap blijkt te zijn. Hij ziet het als een landschap dat talloze generaties een evolutionair voordeel heeft opgeleverd, en dus als een erfenis uit het Pleistoceen. Inderdaad is de oudste onderkaak van een mensachtige, die zo'n 2,8 miljoen jaar geleden leefde, in het Afar-gebied in Ethiopië gevonden . . . . In de buurt van de mensachtige onderkaak werden fossielen gevonden van typische savannedieren. Interessant dat juist dit landschap de psychiatrische patiënten rust geeft.'


Mooi vind ik het dat ik dat gevoel van thuiskomen had, weken voordat ik met het boek van Dick Swaab bezig was, en de hypothese van Dennis Dutton gelezen had. De evolutie lijkt wel heel diep in de mens te zitten, en topwetenschappers kunnen kennelijk eigenaardige gevoelens nog verklaren ook, of er tenminste plausibele veronderstellingen voor maken.

Geen opmerkingen: