Pièce de résistance om het bezoek aan Lima af te sluiten is het Museo de la Nacion: het Nationaal Historisch Museum met andere woorden. Het geeft een grondig overzicht van de archeologische opgravingen in Peru. En er is inderdaad wel een en ander te zien. De 'Venus van Curayacu' onder andere: dat is een van de oudste 'vrouwelijke' beelden gevonden aan de zuidkust van Lima, aan het strand van San Bartolo, zegt het begeleidende bordje er nog bij. Maar waar dat strand precies ligt, blijft in het ongewisse, en hoe oud het 'oudste' is, wordt ook niet gepreciseerd. Maar zeer oud betekent wel een erg statisch beeld.
'Venus' is natuurlijk een Europese naam, maar dat doet er eigenlijk niet toe: de vrouw als symbool van de vruchtbaarheid wordt afgebeeld, als bron van het menselijke leven, en dat is in alle culturen over heel de wereld van het grootste belang: zonder vrouwen geen mensen, geen mannen, niets is er zonder vrouwen.
Dit artefact doet overigens denken aan archaïsche Griekse beelden: die zijn in het begin ook star en stijf.
De Venus van Curayacu
Voor de Inca's zijn er in Peru talloze andere beschavingen geweest: een periode in de geschiedenis wordt de 'Vroege Horizon' genoemd, en die duurde van +/- 750 tot 200 v.C. Religieuze cultussen ontwikkelden zich onder andere rond Chavin de Huantar, een dorp ergens in Peru. Uit die beschaving komt de indrukwekkende Tello Obelisk, tenminste een replica daarvan. Daarop staat de scheppingsmythe afgebeeld: twee zo goed als identieke kaaimannen kunnen beschouwd worden als een vroege uiting van dualiteit. En die dualiteit is belangrijk en typisch voor de Peruaanse godenleer: man-vrouw, licht-donker en talrijke andere tegenstellingen spelen daarin een prominente rol. Het zal duidelijk zijn dat rond deze obelisk belangrijke riten uitgevoerd werden: hij vertelt het ontstaan van de wereld, en hij is behoorlijk groot bovendien.
De Tello Obelisk, en Greet en Laurent
Vlak bij de obelisk hangt een tekening van wat je er allemaal op kan zien: de kaaimannen, maar ook poema's, katten en slangen, allerlei eigenaardige dieren met scherpe tanden. Het leuke is dat naast de obelisk tekeningetjes met de uitleg te lezen zijn, ook in het Duits: van boven naar beneden lees je 'Puma, Geflügelter Puma, Pumamensch, Zahnreihen, Vogelschwanz mit Pumakopf'. Dat wil dus zeggen 'poema, gevleugelde poema, poemamens, tandenrijen, vogelstaart met poemakop'. Eind negentiende, eerste deel twintigste eeuw was Friedrich Maximilian Uhle een vooraanstaand Duits archeoloog die in Peru echt baanbrekend werk verricht heeft, maar of de tekeningen en de woordjes van hem zijn, weet ik niet: het staat er in ieder geval niet bij. En zo zijn we op het einde van onze reis dicht bij de oorsprong van de aloude Chavinbeschaving geweest: les extrêmes se touchaient!
Verklarende tekening, in het Spaans en het Duits
Aardewerk in allerlei vormen en versieringen zijn in het Museo de la Nacion eindeloos te bewonderen: ongelooflijk wat men van de vroegere beschavingen allemaal gevonden heeft. Flessen bijvoorbeeld, maar dan fraai beschilderd. Eentje daarvan heeft een hoofd dat met zijn geprononceerde snorharen aan een zeehond doet denken, maar in feite is het een krijger: als je nauwkeurig toekijkt zie je dat het mannetje met zijn linkerhand een best groot mes vasthoudt, en in zijn rechter- het afgesneden hoofd van een vijand, dat hij draagt als trofee. Zachtzinnig waren die volkeren zeker niet heel de tijd door. Volgens de informerende tekst bij het beeldje heeft het ook kenmerken van vogels: de vlekken links en rechts op het lichaam kun je als vleugels zien, en wat achter de twee pootjes de fles rechthoudt kan een staart zijn. Van welke beschaving en tijd deze fles is, blijft mij onbekend.
Fles: een krijger die een hoofd als trofee draagt
Een andere fles is veel vrediger: ze stelt iemand uit de elite voor, en die heeft gewoon fruit in zijn handen. Het beeldje is ook veel lichter van kleur: de duisternis van conflict en oorlog is gelukkig niet altijd aanwezig.
Man uit de elite met fruit in de handen
En toen vonden we dat we genoeg musea, verleden, sites allerhande, Inca's en andere beschavingen, of kleine delen ervan gezien hadden, en hebben we ons nog eventjes in het openbaar met veel water vermaakt. Want, eerlijk gezegd, veel regen hadden we in Peru nog niet gezien: dat moest nog rechtgezet worden. Welaan dan, wij naar H2O!
Noot: Nogal wat van mijn kennis en informatie heb ik gehaald uit een boek van Dr. David M. Jones. De titel daarvan is 'Inca's, De indrukwekkende geschiedenis, legenden, mythen en cultuur van het Incarijk en de volken van de zon'. Veltman Uitgevers, 3de druk, 2017'. Ik heb dat boek na mijn reis gekocht omdat ik wilde weten hoe de Incamaatschappij eigenlijk in elkaar zat, en dat moet ik nog ontdekken. Voor mij wordt het dus een reis met een lange verwerking (256 blzn. redelijk kleine druk).
Maar nu eerst naar de fonteinen!
Geen opmerkingen:
Een reactie posten