Reis naar Peru, vele dagen later - Chancaybeeldje

Onze eerste middag in Lima bracht ons naar het 'Museo Rafaele Larco': zeer interessant is dat, dat heb ik al uitgelegd. De museumshop heeft ook echt wel stijl, piekfijn ziet die eruit: keuze in allerlei mogelijke souvernirs te over, l'embarras du choix zullen we het maar noemen. En ik heb geleerd: als je ergens iets ziet dat je aanstaat, ook al is het op de eerste dag, koop het dan, want later kom je dat niet meer opnieuw tegen. Dus koop ik een beeldje dat mij wel bevalt: 69 sol, 21 US $, € 19 laten we zeggen. Dat wordt dan vakkundig ingepakt met noppenfolie en plakband: als het een levend wezen was geweest, zou het gestikt zijn voor ik het museum uit was.

Alleen: wat betekent dat beeldje? Het is duidelijk een man, daar moet geen tekening bij: hij heeft een soortement van kroon op zijn hoofd, of toch een eerder ongewoon hoofddeksel, zijn ogen zijn duidelijk geschminkt, op zijn wangen telkens drie lijntjes, waarvan het middelste gegolfd is, en voor zijn borst draagt hij een gekruiste band. En van welke beschaving komt dat ventje? Dat wordt zoeken, maar als je op google 'Peruaans aardewerk/Afbeeldingen' intikt, en je scrolt ver genoeg naar beneden, dan vind je uiteindelijk wat je zoekt. Het is een 'Chancaybeeldje', en de Chancay zijn een volk dat actief was tussen 1.000 en 1.400 na Christus, hoewel andere bronnen het over 1200-1470 hebben. Om maar te zeggen: er is over dit volk niet veel met zekerheid geweten. Het centrum van deze beschaving lag 80 km ten noorden van Lima, dat weten we wel. Ze zijn ten onder gegaan door de expansie van het Incarijk, dat rond die tijd (laatste derde van de 15de eeuw) zijn hoogtepunt had bereikt.

Chancaybeeldje: en dat betekent?

Op een mooie foto op
het internet zie ik weer zo'n gelijkaardig mannetje, maar met een vrouwtje naast hem: zo'n beeldje heet 'cuchimilco'. Gewoonlijk zijn ze met zijn tweeën, ze hebben korte, gespreide armen en een trapezevormig hoofddeksel. De twee figuurtjes stonden binnen, in huis, als geluks- en vruchtbaarheidsbrenger: daarom is de mannelijkheid van mijn souvernirtje zo opvallend. Volgens een tekst die ik er over lees, worden ze ook vandaag nog als zodanig in huizen gebruikt. Helaas, zo'n paartje krijg ik niet van het internet geplukt: beschermd zijn die foto's allemaal. Maar ik heb tenminste gevonden wat de bedoeling van mijn beeldje is.

Die Chancay waren overigens behoorlijk bedreven in het vervaardigen van allerhande aardewerk. Ten bewijze daarvan nog een paar foto's:

Beeldje van een lama

Beschilderde vaas

En waar ze ook bijzonder bedreven in waren: textiel produceren. Ze maakten er natuurlijk kleding mee, maar net zo goed poppetjes.

Fragment van de zoom van een mantel met antropomorfe katachtige figuren

Maar ook deze beschaving heeft het onderspit moeten delven voor de Inca's, een van de vele. Pizarro mag zich dan in de ogen van de moderne Peruanen schuldig gemaakt hebben aan genocide, de Inca's waren zelf ook geen lieverdjes, dat is ook een feit.