donderdag 19 juli 2018

De klokken van Hoogstraten

Gewoonlijk gaat het over 'de klokken van Rome', met Pasen toch, maar 'de klokken van Hoogstraten' verdienen tegenwoordig ook wel enige aandacht. De toren van de Sint-Katharinakerk wordt namelijk gerestaureerd, en de beiaard wordt meteen ook grondig onder handen genomen. Vier nieuwe basklokken komen erbij, en de twee kleinste zijn op dit ogenblik te bekijken, te bewonderen en te lezen in die kerk. De twee grootste niet, om de goede reden dat die niet in de kerk binnen kunnen: uit de kluiten gewassen kanjers moeten dat zijn. Ik kom daar nog op terug.

Links van achteren in de kerk staat de klok die de naam Leonardus draagt: hij is de patroonheilige van de gevangenen, en in Hoogstraten, Wortel en Merksplas zitten best wel wat mensen die niet van hun vrijheid kunnen genieten. Op de klok is ook een bijbelcitaat van Mattheüs te lezen: 'Ik was in de gevangenis en gij hebt mij bezocht', wat verwijst naar een van de werken van barmhartigheid. Bovendien verwijst Leonardus ook naar Leo Senden, pastoor-deken van Hoogstraten, die gedeporteerd werd en gestorven in Ellrich, een subkamp  van Dora, dat op zijn beurt weer een subkamp was van het concentratiekamp van Buchenwald. Senden is dus zelf ook in gevangenschap gestorven. Er staan niet zomaar wat vrijblijvende teksten op deze klok. Afgezien daarvan: ze weegt 2.200 kg en is 1,46 m hoog.


Leonardus

Daarnaast staat Rombout, naar Rombout Keldermans, architect en bouwheer van de kerk. Niet de minste was deze man: hij heeft ook de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal van Antwerpen gebouwd, en heeft meegewerkt aan verfraaiingen van de kerk van Meerle. De man rechts achter op de foto is Vic van Merode, authentiek Hoogstratenaar, die foto's van de verwoeste kerk (1944) en de heropbouw ervan staat te bekijken. Jeugdherinneringen zijn dat voor hem: hij is geboren in 1943. Overigens komt de naam Van Merode in verband met deze klokken nog eens terug. Want die hebben elk een peter en een meter: voor Rombout is dat pastoor Bart Rombouts - what's in a name? - en Maria Herygers, naar ik hoor zijn moeder. Deze klok weegt 2.700, en ze is iets groter dan Leonardus: 1,57 m.


 Rombout en Vic van Merode

Deze twee basklokken zullen op 12 augustus tijdens de mis gewijd worden. De twee grootste basklokken, die dus de kerk niet in kunnen, worden gewijd in Asten (Noord-Brabant, Nederland) in 'Klokkengieterij Koninklijke Eijsbouts'.
De grootste van die twee draagt de naam 'Franciscus': dat de paus ook zo heet, zal wel geen toeval zijn, en tezelfdertijd verwijst deze naam natuurlijk ook naar Franciscus van Assisi en naar de kapucijnen die in Meersel-Dreef verblijf houden. Op deze klok lees je een citaat uit het Zonnelied: 'Wees geprezen, Heer / door broeder zon / door zuster maan / en de sterren.' Dit is overigens een klok van bijzonder gewicht: 4.600 kg weegt ze, en ze is 1,96 m hoog.

De tweede van de grootste heet Elisabeth, naar Elisabeth van Culemborg, de eerste gravin van Hoogstraten. Tegelijk refereert de naam aan Elisabeth van Hongarije (of Thüringen), van wie het levensverhaal, gekenmerkt door naastenliefde en dienstbaarheid, op een prachtig wandtapijt te zien is in de kerk zelf. Peter en meter van Elisabeth zijn Dries Horsten en Beatrice van Merode: moeder en zoon zijn dat, en zij is een zuster van voormelde Vic. Ook hun beider namen zullen voor heel lange tijd in de klokkentoren te zien zijn, en 'vereeuwigd'.
Elisabeth weegt 3.250 kg, en is 1,75 m hoog.

Elke klok is ook nog eens versierd met een fries van blaadjes en aardbeien, de vrucht die Hoogstraten op de kaart gezet, en die voor veel werkgelegenheid in de streek heeft. Mooi dat de aardbei zo ook hoog boven het stadje hangt: over de details is echt wel nagedacht.


De fries met blaadjes en aardbeien

Als de beiaard volledig gerestaureerd is, zal die uit 54 klokken bestaan: 24 uit de 17de eeuw, 26 uit 1959 en 4 basklokken uit 2018: Volgens Hoogstraatse ingewijden mag men dan van een instrument van wereldklasse spreken.

In de doopkapel is ook nog de nieuwe torenhaan te bewonderen: verguld glimt en glanst hij. Maar pas in 2019 zal hij weer boven op de toren staan: dat is nog eventjes, maar tegen dan zal er een groot en groots werk voltooid zijn. En erfgoed voor een paar generaties weer bewaard.


De torenhaan in al zijn glorie

(Met dank aan Joos Croes voor de 'aardbeien')

Geen opmerkingen: