Ik heb niet alle gebouwen van de abdij van Tongerlo grondig bekeken, daar moet ik nog eens voor teruggaan. Maar er zijn wel zaken die opvallen. Een daarvan is de toegangspoort: die dateert al uit 14de-15 eeuw, en daarmee is ze het oudste gebouw van de abdij. Er moeten oudere geweest zijn, maar die zijn in de loop der tijden verdwenen. De abdij werd immers gesticht omstreeks 1130: een aantal norbertijnen van de Sint-Michielsabdij van Antwerpen vestigden zich toen hier. Merkwaardig zijn de bakstenen van de benedenverdieping: dat is ijzerzandsteen, die ooit in Noord-Hageland gewonnen werd, en dat is hier vlakbij. De Sint-Servaaskerk van Herselt, een buurdorp van Tongerlo, is ook met deze steen opgetrokken, en dat geeft het gebouw dezelfde roodachtige kleur.De toegangspoort van de abdij.
Natuurlijk staan er heiligenbeelden boven de poort, drie in getal, alle drie vrouwen. In het midden staat Onze-Lieve-Vrouw met het Christuskind op haar arm, en dat kind heeft dan weer een wereldbol met kruis erboven vast: dat symboliseert de kosmos. Aan de linkerkant staat de Heilige Katharina, met aan haar voeten het gebroken rad waarop ze gefolterd werd. Rechts staat de Heilige Barbara met haar symbool, de toren. Beide dames hebben ook een lelietak vast, het symbool bij uitstek voor zuiverheid en maagdelijkheid. Ik weet niet uit welke tijd deze beelden stammen, maar het lijken in ieder geval geen 19de-eeuwse neogotische producten: die zijn zo mooi niet. Opmerkelijk ook dat in dit mannenklooster alleen beelden van vrouwelijke heiligen te zien zijn: mannen hebben we hier al genoeg moeten de norbertijnen gedacht hebben. 
Katharina, Maria, Barbara
Je komt dan op het binnenplein dat omringd is door gebouwen: een ervan is het abtshuis uit 1728. In het timpaan ervan een versiering: boven een bisschopsmijter (in de hiërarchie van de katholieke kerk is een abt gelijkwaardig aan een bisschop), in het midden een wapenschild, en daaronder de tekst 'Festina lente', met andere woorden 'haast u langzaam'. Dat 'festina lente' is de wapenspreuk van de norbertijnen, en dat wordt in het wapen ook duidelijk gemaakt: je ziet twee springende herten die staan voor de haast, maar ook twee schildpadden, die staan voor het langzame, waarmee in dit geval bedoeld wordt bedachtzaamheid. Met andere worden: doe wat gedaan moet worden, wat beslist is, maar pas als er eerst goed over nagedacht is. Je mag niet halsoverkop ergens aan beginnen: die norbertijnen waren, of zijn, wel slimmer.
Festina lente
De abdij van Averbode, hier niet zo veraf, is ook een norbertijnenadbij, en die werd gesticht in 1134-35, en die van Postel, ook niet zo ver, ontstond rond 1140; de Sint-Michielsabdij van Antwerpen zond haar zonen uit in die tijd. De paters maakten onder andere het land vruchtbaar, en natuurlijk verspreidden zij het geloof: het waren ten slotte geestelijken. Die abdijen waren ook intellectuele centra: de bibliotheek van Postel is nu nog belangrijk: ze omvat onder andere 50 incunabelen en 140 postincunabelen.
De bloeitijd van die abdijen is lang geleden nu, maar ooit waren zijn centra van beschaving en brachten ze die ook onder de mensen: ze hebben hun betekenis zeker gehad. Maar 'Panta rhei', en dat is goed zo
Geen opmerkingen:
Een reactie posten