De lente komt er schuchtertjes aan: tijd en gelegenheid om een kleine natuurwandeling te maken, samen met mijn dierbare vriend Vic, die buitenlucht en wat lichamelijke in- en ontspanning nodig heeft. En wij naar Wortel Kolonie, die hij kent van in zijn jeugd, en waar hij heel wat herinneringen aan heeft. Maar er zijn ook vernieuwingen: sinds vorig jaar is een een ruime parkeergelegenheid aangelegd, met wel vijf plaatsen voor gehandicapten, wat ik natuurlijk heel sympathiek vind! En voor wie niet juist weet waar hij zich bevindt, staat er een cortstalen bord met de duidelijke woorden 'Wortel-Kolonie'.
Plaatsaanduiding in cortenstaal
Je kunt de vierentwintigste maart natuurlijk geen weelderig landschap verwachten met bloemen en kleuren t'allen kant, sappig groene weilanden en alle bomen dik in het lover, maar de natuur doet moeite en komt al bescheiden piepen. Kleine witte bloempjes in groepjes bij elkaar: bosanemonen zijn dat. Die bloeien in maart en april: echte voorjaarsbloeiers zijn het, ze geven nederig al wat kleur aan de wereld die uit zijn winterslaap ontwaakt.
Bosanemonen: een van de eerste boodschappers
En hondsdraf is er ook zo vroeg bij: zijn bloeiperiode gaat van april tot juni: hij loopt dus een week voor. Groot wordt hondsdraf niet echt (20 tot 40 cm), en die op de foto zullen nog een kleine groeispurt in moeten zetten, maar ze hebben nog tijd, laten we optimistisch zijn. Dat zijn we ook bij beginnend menselijk leven, we hoeven de bloemen niet te discrimineren. Uit ingetogen vreugde om de nieuwe geboorte van het leven zouden we lenteliedjes moeten zingen, zo van 'Es ist eine Waldanemone entsprungen', of 'Es ist eind Gundermann entsprungen'. Dat de Duitsers daar niet aan gedacht hebben. Ze hebben het kennelijk meer voor rozen. Maar dat is dan weer een ander verhaal!
Beginnende hondsdraf
We lopen tot aan Bootjesven: daar staan banken waar Vic kan rusten. Het ven zelf lijkt nog ingeslapen: weinig leven is er te merken. Een enkele eend heb ik zien peddelen, andere watervogels of aalscholvers geven niet thuis. Maar het heeft wel iets, Bootjesven in bijna volmaakte rust.
Bootjesven in rust
Bij Bootjesven staat ook een open gebouwtje waar posters hangen over vogels en de natuur: dat is zo goed als obligaat hier. Links aan de gevel merk ik een ingemetselde steen, waarop het jaartal 1822! Ik ben hier al zo vaak geweest, maar die steen was me nog nooit opgevallen, shame on me! 1822 wil in Wortel Kolonie best wat zeggen: 'Op 3 januari 1822 werd de 'Société de Bienfaisance pour les Pays-Bas Méridionaux' opgericht met de bedoeling voor bedelaars en landlopers te zorgen en de arme Kempen te ontginnen. Een vrije landbouwkolonie ontstond te Wortel.' (citaat uit 'Gids van de Kempen, Harry de Kok en Roger Haest, Brepols 1993) Met andere woorden: die steen is hier al van het allereerste begin! Ik vraag me wel af in welk gebouw die oorspronkelijk ingemetseld was: maar vast niet in een achterafgebouwtje aan Bootjesven. Maar hij is tenminste bewaard gebleven.
Onder het jaartal 1822 prijkt een ovale en gekroonde lauwerkrans, met in het midden van de krans een lang zwaard, en links daarvan een sleutel, en rechts daarvan twee symbolische dennenboompjes. Het geheel geeft weer waar het hier om te doen is.
De stichting van Wortel-Kolonie dateert dus uit de tijd van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden, toen wij hier in de Antwerpse Kempen ook echte Nederlanders waren. Koning Willem I was toen onze vorst, en onder zijn bewind zijn die kolonies gesticht, niet alleen die bij ons, maar ook die in Nederland zelf.
Ingemetselde steen uit 1822
Aan de zijgevel van 'De Klapekster' hangt nog zo'n getuigenis uit de 19de eeuw: een overzicht van hoe de kolonie er toen uitzag. Het idee van Willem I was al in 1842 ten onder gegaan, en pas in 1881, toen Wortel rijksbezit was geworden, werd de kolonie gebruikt om er volwassen landlopers en bedelaars in onder te brengen. (zelfde bron, Gids van de Kempen). Ik veronderstel dat deze plaat uit die periode dateert, eind 19de eeuw. De legende is 'uniquement en français', zoals dat hoorde in 'La Belgique de jadis'. Rechts boven, rond het ovaal staat 'Maison de Refufge de L'Etât / Section de Wortel - Belgique'.
Overzicht van Wortel-Kolonie, eind negentiende eeuw
En zo hebben we de eerste lente van 2021, timide nog, zien ontluiken, zijn tweehonderd jaar terug geweest en hebben 'onze' Koning Willem I heel bescheiden ontmoet, en de Franse cultuur van de Belgische staat tegen een muur zien plakken. Wat je allemaal niet beleeft op een natuurwandeling, daar in de Wortel van veel goeds!
'
