Roger Raveel in Mol (2)

Als je voor de tweede keer naar 't Kristallijn gaat voor Raveel, want je wilt je oudste dochter dat toch ook laten zien, is de wereld veranderd. Op de opening van de tentoonstelling de kunstenaar al niet aanwezig wegens gezondheidsproblemen. En woensdag 30 januari deelt het radionieuws mee dat Roger Raveel overleden is. Zijn werk is af nu, het is volbracht.

Op deze tentoonstelling hangen ook een aantal werken die ik nog niet gezien had. Nu, dat kan ook moeilijk: Raveel is een tot op late leeftijd een bijzonder productief artiest geweest. - Vreemd dat ik die zin nu in de voltooid tegenwoordige tijd moet schrijven - Van die voor mij 'nieuwe' werken is 'Landschappelijkheid en vierkant' een eerste voorbeeld. Het vierkant, dat in zoveel van zijn  werken voorkomt, is er hier in een van de vroege versie ook bij: het is nog niet helemaal wit, de groene kleur van de landschappelijkheid schemert er in door. Naast elkaar kun je hier natuur en cultuur zien, met natuur die sterker is. Het werk is wel een vroege illustratie van wat Raveels definitieve idioom zal worden.

Landschappelijkheid en vierkant, 1959

Een ander voorbeeld daarvan is 'Man met ijzerdraad' uit 1952-53.Het is een scene uit het dagelijkse leven in het dorp, abstract en figuratief tezelfdertijd. Volgens de brochure bij de tentoonstelling is Raveels werk 'eigentijds en tijdloos': die doek lijkt me dat te illustreren.

Man met ijzerdraad, 1952

Abstract en figuratief, eigentijds en tijdloos

Een werk van bijna 30 jaar later is 'Tegenover de orde' (1979): Raveel heeft zijn idioom behoorlijk uitgebreid: de palen zijn er nog, ook het witte vierkant, maar daar zit een spiegel is, in de muur zit een grote scheur, Raveel zelf staat tegenover een man in werkkledij - zijn vader ben ik geneigd te denken - maar het gezicht is onherkenbaar, het kan net zo goed 'Elckerlyc' zijn, de naaste, de mens zonder meer die hij aankijkt, met wie hij samenleeft. En samenleving is zonder orde niet mogelijk. Sterk werk vind ik het.

Tegenover de orde, 1979

Zeer kleurrijk is 'Zulma voor een abstract venster' (1955). Door dat venster is een landschap met bomen te zien, mogelijk een weg of een rivier daarachter, Zulma zit dan weer op de vensterbank, en op het tweeledige venster ligt een lange vorm (een tak?) die het schilderij in tweeën deelt. Raadselachtig, maar dat komt bij Raveel meer voor: hij vraagt meer dan gewoon eens kijken terwijl je eventjes voor zijn werk staat.

Zulma voor een abstract venster, 1955

In het Raveelmuseum in Machelen-aan-de-Leie loopt tot 6 juni een huldetentoonstelling: iets verder dan Deinze rijden zal dat worden.