donderdag 27 april 2017

Rik Wouters, A Retrospective - Beelden

Rik Wouters is een van mijn geliefkoosde schilders: ik heb al meermaals tentoonstellingen van zijn werk gezien, o.a. in het Schepenhuis in Mechelen, een jaar of vier geleden. Nu is loopt er in de 'Koninklijke Musea voor Schone Kunsten' in Brussel 'A Retrospective': altijd leuk, dat Engels, het bespaart drukinkt voor de landstalen en 'eigen haard is goud waard'. Maar dat is detailkritiek: het is een overrompelende presentatie van zijn werk: talrijke schilderijen waar de kleuren van afspatten, etsen, en ook prachtige beelden.

Het zotte geweld (1912)

Het bekendste van al zijn beelden is ongetwijfeld 'Het zotte geweld'. Het blijkt geïnspireerd te zijn door de choreografe/danseres Isadora Duncan, beroemd in de eerste decennia van de twintigste eeuw. Wouters blijkt vier jaar aan dit 'Zotte geweld' gewerkt te hebben, van 1908 tot 1912. Het is een explosie van levensvreugde, het is vitalisme in materie uitgebeeld. In alle richtingen vliegt de euforie: rechterarm naar boven, de andere arm uitgestrekt naar links, linkerbeen opgeheven naar rechts, heel het lichaam in een onwaarschijnlijke curve - hoe blijft het beeld in hemelsnaam staan? Wat hij ermee wilde uitdrukken, spat er in alle richtingen van af. Nels hoofd - want zij stond model - maakt het allemaal nog sterker, bekroont als het ware het beeld: het gesloten ogen schreeuwt zij een oerkreet van redeloos geluk de wereld in: een toppunt van geluk zie je hier. Uit de audiogids: 'In 1942 omschrijft een criticus het beeld treffend als "het vastleggen van het ogenblikkelijke van de uitgelatenheid in een bacchantengestalte, verend op een teen, het rechterbeen hoog geworpen, de tors achterover en de vochtige mond in het lachende gelaat schaterend van genot". Die had het duidelijk heel goed gevoeld.








Oerkreet van redeloos geluk

Dromerij (1906)

Minder bekend en een heel ander gevoel uitdrukkend is 'Dromerij'; 'Rèverie' voel ik als titel geschikter aan, maar dat zal zeker aan mij liggen. Eigenlijk moest dit een beeld in danshouding worden, maar Nel was wat ziekjes, en kon de pose niet volhouden. Die dansende sculptuur wordt een paar jaren later dan 'Het zotte geweld'. Maar nu krijg je een naakt in een elegante houding, vind ik, hoewel de vrouw haar armen los achter het lichaam laat hangen: een zekere nonchalance spreekt daar uit. En ze glimlacht lichtjes: haar dagdroom schijnt haar wel te bevallen. Wouters is de kunstenaar van het geluk, kun je wel stellen. En of je dit beeld nu van rechts of van links fotografeert, blijft even aantrekkelijk. Een zeer minzame vrouw staat daar.














Huiselijke zorgen (1913)

Een ander zeer bekend meesterwerk is 'Huiselijke zorgen'. Het is al indrukwekkend door zijn afmetingen: meer dan 2,20 meter hoog benadrukken hoe groot de zorgen wel zijn. Er zit best wel wat leven in het beeld: kijk alleen maar naar de bewegende plooien van de lange rok. Als je het frontaal bekijkt, lijkt het de structuur van een langgerekte 's' te hebben. Het hoofd neigt naar links en naar voren, en Nel ziet er zeer ontmoedigd uit, ze kijkt niet eens de wereld is, ze is totaal terneergeslagen, ze moet er geen verhaaltje meer bij vertellen, het beeld zegt het allemaal.





Wouters was een uitstekend beeldhouwer, zonder twijfel: daar overtuigen de beelden op deze tentoonstelling je wel van, als je dat al niet al lang wist. Maar deze retrospectieve biedt nog veel en veel meer: Wouters had meer pijlen op zijn boog.

Geen opmerkingen: