zondag 13 mei 2018

In het Vennengebied: het Schaddenkot

Als je geregeld in het Vennengebied rondscootmobielt, zie je dat natuurlijk niet drastisch veranderen. Maar toch, maar toch. In de beginjaren (vanaf 2003) dat ik de wegen en paden daar onveilig maakte, was er best wat activiteit: het gebied werd als het ware gerestaureerd, met Europese steun nog wel, want het is een echt uniek stukje natuur. Het Haverven werd schoongemaakt, een uitkijktoren werd gebouwd, exoten zoals de Amerikaanse eik gerooid. Make America great again: daar doen wij niet aan! En zo kom ik tot de vaststelling dat het Vennengebied er de laatste 15 jaar echt wel op vooruitgegaan is.

Maar dat gaat maar over een kort bestek van tijd. Als je het over een periode van 100 of 150 jaar bekijkt, 'is alles zoveel lelijker geworden'! Dat is de titel van een krantenartikel dat aan de deur van het 'schaddenkot' hangt, vlak bij de Klein Engelandhoeve. Dat artikel heeft het over de conservator van het Vennengebied, Marc Smets, die lezingen houdt over de geschiedenis van het gebied. De mens heeft het landschap gaandeweg omgevormd, met natuurlijk ook diepgaande gevolgen voor fauna en flora. Hij krijgt 'een wrang gevoel bij de manier waarop in Vlaanderen met de natuur omgesprongen wordt'. In Nederland is het helemaal anders: in Noord-Brabant liggen nog duizenden hectaren heide, bij ons blijft er alleen de Kalmthoutse over. Overigens: als je Marc Smets zijn verhaal wil horen vertellen: op woensdag 13 maart 2019 doet hij het in Beerse uit de doeken. Dat is nog een eindje weg, maar ik zal er zeker zijn.


Marc Smets: hoe we bijna alles verknoeid hebben

Dat 'schaddenkot' dan: dat is een beschermde lemen woning uit 1771 die in Retie stond. Schoonfamilie van me woont in Zoersel in de 'Schaddenstraat': het woord was me niet helemaal onbekend. Een 'schadde' is een gedroogde veenachtige zode die als brandstof werd gebruikt, zoiets als turf van mindere kwaliteit zou ik denken. En in zo'n schaddenkot werden die dus bewaard of opgestapeld. Heel veel woning kon zoiets dus niet zijn. Maar ja, wie woonde daarin: arme heikneuters die in de Kempen trachtten te overleven. Het schaddenkot bij Klein Engelandhoeve wacht nog op zijn voltooiing: de lemen voorgevel ontbreekt nog. Wel hebben pannen het rieten dak van vroeger vervangen: dat zal de reconstructor steviger en veiliger geleken hebben. En zo is weer een stuk erfgoed bewaard.

Het schaddenkot uit Retie, oorspronkelijk uit 1771

 Het schaddenkot in een prinsheerlijke staat (17.02.2019)

 

Alles mag in het Vennengebied dan weel veel lelijker geworden: bloemen blijven het mooi een aantrekkelijk maken. Margrieten vind je op diverse plaatsen, zoals bij de fietsbrug, waar je het Bels Lijntje op kan.

Geen opmerkingen: