In het Jakob Smits Museum in Mol-Sluis is meer dan eens een interessante tentoonstelling te bezoeken: de laatste was 'Uitgepakt', werken van Smits en de Molse schilderschool die het museum in de periode 2017-2021 verworven heeft. Aanwinsten noemen ze dat. En dan moet ik daar naartoe, vind ik van mezelf.
Bij één schilderij is geen verdere informatie te vinden: geen naam van de schilder, geen titel, geen jaartal. Het onderwerp doet me zeer 'onsmitsiaans' aan, de manier van schilderen en de verfbehandeling dan weer niet. Het intigreert me nogal, en ik stuur een mail naar het museum, waarop een dag later al Piet Deceuninck mij antwoordt dat ik hem mag bellen, wat ik dan ook doe.
De dochter van Salome (1927)
Piet Deceuninck vertelt me dat het schilderij uit 1927 komt - mogelijk het laatste dat Smits gemaakt heeft - en dat het inderdaad nogal raadselachtig is, zoals ik het al genoemd had. Smits had het niet zo met het mondaine leven in het interbellum, maar nu wil het geval dat zijn dochter er zich met volle overtuiging in had gegooid, en dat stond Jakob allerminst aan. Hij beeldt zijn dochter hier af als danseres met een charlestonkapsel: een wulpse prestatie lijkt zij ten beste te geven. Ze voert een en ander uit voor iemand die op een troon zit, en dat lijkt dan weer een Brits-Indische officier te zijn: je moet maar naar zijn hoofddeksel kijken. Een dienaar staat met een dienblad te wachten, een hond zit naast de troon, en een zwarte kat weet niet wat ze ziet. Hij en de eerder volumineuze vrouw voor hem zijn niet ingekleurd: deze derde versie van dit onderwerp schijnt niet volledig voltooid te zijn.
Dit schilderij past niet dadelijk bij het werk dat we van Smits gewend zijn: het is in feite autobiografisch. Het gaat over zijn dochter die in zijn ogen een eerder liederlijk leven leidt, er nogal wat geld doordraait, en waarop hij via de dochter van Salome zijn kritiek spuit. Kunstenaars, al hebben ze succes, blijken ook niet altijd gelukkig te zijn. Integendeel, hij moest zich schilderend eens ferm afreageren. Hij was ook maar een mens, zoals wij allemaal.
Salome was de vrouw die voor Herodes een dans opvoerde, en daarna mocht vragen wat ze ook maar wilde. Op het einde van haar sluierdans had ze zo goed als niets meer aan. Ze vroeg daarop het hoofd van Johannes de Doper, wat Herodes haar ook toestond: Johannes had haar voordien afgewezen, vandaar Salome's wraak. De dochter van de Salome van Jakob Smits kan in zijn ogen niet anders dan in haar moeders voetstappen getreden zijn.
Met veel dank aan Piet Deceuninck voor de informatie.
1 opmerking:
Een reactie posten