Het Vennengebied: een kleine ode (2022)

Het heeft dit jaar tot de 16de juni geduurd voor ik nog eens naar het Turnhoutse Vennengebied gereden ben, en dat is niet mijn gewoonte. Ik vond het weer niet goed genoeg, en als het dan wel warm en zonnig was, zat ik met corona thuis: in quarantaine en isolatie zoals mij opgedragen werd. Maar de 16de juni kon ik me eindelijk eens laten gaan. 

Je kunt het Vennengebied ook bereiken via het jaagpad van het Kempisch Kanaal, en dan kom je aan de Laguit voorbij Brug 8, die ik al ken vanaf mijn kinderjaren. Het is een voetgangersbrug, maar met enige inspanning kun je er ook met de fiets over: naast de treden is een niet zo brede goot uitgespaard, daar kun je je fiets in zetten - 'ne veelo' heette dat toentertijd nog - en het tuig naar boven duwen. Onder begeleiding van je ouders, want in de jaren 50 mocht ik alleen niet zo ver van huis, dat zou gevaarlijk kunnen zijn. Nu zie ik dat de brug een nieuw laagje verf heeft gekregen: fris blauw is ze na al die jaren weer geworden. Daarom: foto gemaakt van die jeugdherinnering.

Brugaacht

Via het Bels Lijntje kom je dan in het Vennengebied zelf. Ik rijd eerst voorbij het Haverven, en kom al vlug aan de Uitkijktoren bij de Grote Klotteraard, de Klottereer in Algemeen Turnhouts. Vanaf die toren kun  je foto's nemen van dit water: vanaf 10 of 12 meter hoogte heb je een panoramisch uitzicht over de omgeving. Die Grote Klotteraard is het grootste ven in het gebied: daarom is het voor mij het Lago Maggiore van de omtrek, maar zonder de storende toeristische infrastructuur. Als de zon schijnt, wordt de hemel weerspiegeld in het water: het doet me denken aan een gedicht van Gezelle, 't Er viel ne keer'. Daarin schrijft hij: 'en blauw was 't aan den Hemel end'/ in 't water/ En blauw en blank en groene blonk/ het water...' Ondertussen is het hier de Middellandse Zee niet, maar het ven heeft er de kleur wel van. En veel minder druk is het er ook: kennelijk is het allemaal niet sensationeel genoeg, en je mag er natuurlijk ook niet zwemmen. Het Haverven heeft ook een Italiaanse naam: Lago d'Avena. Het Vennengebied is van Europees belang: laten we de Italianen daar dan ook maar bewust van maken.

De Grote Klotteraard

Il Lago Maggiore Turnhoutese

En de roze waterlelies zijn er ook weer. Een aantal jaren geleden was dat een cirkeltje van een meter doormeter, ondertussen is dat cirkeltje gegroeid en heeft het een doormeter van makkelijk drie meter, en zie je veel meer waterlelies: in mijn flora lees ik: 'Vormt in gunstige omstandigheden grote bloemtapijten op het wateroppervlak.' Daarnaar evolueren ze in de Grote Klotteraard: mooi om zien is het.

Roze Waterlelies

Achter het Zwart Water (L'acqua nera) loopt een weg met mijn favoriete boom van heel het Vennengebied: 50 jaar geleden al, herinner ik mij, reed ik er met de fiets voorbij en werd toen al getroffen door zijn eigenaardige vorm: vlak boven de weg lijkt het alsof de boom hoog opgeschoren is, boven het weiland hangen de takken dan weer zeer laag. Wat voor soort den is dit heb ik me laatst afgevraagd? Ik duik mijn flora in, en vind een bevredigend antwoord: het is een 'grove den'.  Dat meen ik te zien aan de dennenappels als ik de foto vergroot. Hier wordt hij aangeplant als sierboom, of naast wegen.

Grove den

En ik kom bij nog een ven: het zogenoemde Zandven (il Lago Sabbioso). Tijdens mijn tocht heb ik nauwelijks vogels gehoord, geen kieviten, geen grutto's, geen snippen: die lijken allemaal met vakantie te zijn. Maar op en boven het Zandven klinkt een lawaai dat horen en zien vergaat: meeuwen en nog eens meeuwen schreeuwen en  krijsen afgrijselijk, of tenminste niet aangenaam om naar te luisteren. Rocco Granata heeft ooit gezongen 'waar de meeuwen schreeuwen': overschot van gelijk had ie, maar niet alleen aan zee: 'i gabbiani gridano anche nella Campina'. Een onlust om te horen!

 Het Zandven met zijn meeuwen

Voor de Italiaanse vrienden: we hebben ook nog een Koeven (Lago delle Vacche) en een Peerdsven (Lago dei Cavalli) en het Venneke zonder meer (il Laghetto). Maar kom nu niet stormenderhand met legioenen en horden naar ons Vennengebied: we willen de rust bewaren. Maar als jullie Florence of Venetië te druk vinden, dan kunnen we wel over tijdelijke paspoorten onderhandelen. De Venetianen hoeven zelfs hun gondel niet mee te brengen: daar zijn jullie hier niets mee. Een verrekijker en een fototoestel volstaan. Benvenuto!