Natuurlijk staat er een doopvont, en niet zomaar een. Ze is uit het midden van de 16de eeuw, en heeft een koperen deksel uit 1670: ze moet wel echt uit de tijd van de bouw van de kerk komen. Wat er voor mij merkwaardig aan is: de achthoekige vorm, net zoals de kapel van Werbeek (die is een eeuw jonger). De acht zijden van de stenen doopvont zijn afwisselend versierd met rozetten en hoofdjes, wat dan weer zou verwijzen naar de vier seizoenen of de vier windsteken: duidelijk is een en ander niet.
Zestiende-eeuwse, achthoekige doopvont
En er zijn een aantal merkwaardige beelden te zien, onder andere een laatgotische albasten 'genadestoel'. Laatgotisch betekent in dit geval begin 16de eeuw. Je wilt dan wel weten wat dat juist is, een genadestoel, je zoekt op 'google', ook afbeeldingen natuurlijk, en een paar keer kom je dan uit bij de Hoogstraatse genadestoel. Maar er zijn ook genadestoelen van bekende kunstenaars: Rubens heeft er een geschilderd, om maar iets te zeggen. Volgens 'Van Dale' is het een typisch rooms-katholiek fenomeen: het is de voorstelling van God de Vader op een troon met het kruis met Christus daaraan in zijn schoot en een duif boven beiden zwevend. Het komt er dus op neer dat het een uitbeelding van de Heilige Drievuldigheid is, van wie al onze genade dan zou komen. Je kunt het ook zo zien: de Vader die het offer van zijn Zoon in genade aanneemt. Maar of die uitleg echt katholiek is, daar steek ik mijn hand niet voor in het vuur. In ieder geval, de Vader houdt het kruis tussen zijn knieën, zegent met zijn rechterhand en houdt in zijn linker een wereldbol vast. De duif zit op de top van het kruis. Dit stuk iconografie was me compleet onbekend; het lijkt mij ook een traditionele weergave die volledig uit de mode is geraakt.
De Heilige Drievuldigheid, of de 'genadestoel'
De genadestoel van Rubens: contrareformatie in al zijn barokke macht. Het schilderij zou dateren van 1620 of daaromtrent, dat is dus zo'n 120 jaar later dan de Hoogstraatse genadestoel. Of het thema nadien nog uitgebeeld is, blijft voor mij in het ongewisse. De foto is klein, maar je kunt de Heilige Geest, de duif, toch nog zien naast de rechterslaap van de Vader: het beeld is volledig.
Sinds dit jaar staan er ook twee eiken beelden in de doopkapel: Franciscus van Assisi en zijn vrouwelijke tegenhanger Clara. Ze zijn rond 1730 gemaakt, komen uit het in 1784 opgeheven clarissenklooster van Hoogstraten, en moeten nog gerestaureerd worden. Zowel Franciscus als Clara zou opgeheven armen moeten hebben, maar die zijn er helaas niet meer. Hij heeft zijn linkervoet op een (wereld)bol: dat zou symboliseren dat Franciscus het wereldse veronachtzaamd, of weigert.
Franciscus van Assisi
Clara, ook zonder armen
De Sint-Katharinakerk blijft me intrigeren: het is in feite onvoorstelbaar wat je daar aan oude, religieuze kunst kunt ontdekken. Het is een kerk natuurlijk, maar tegelijkertijd ook een behoorlijk rijk museum.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten