De Markt: een preview

De werken aan de markt duren nu al een hele tijd, voetgangers (en anderen) moesten zich je aanpassen, en voor mij met mijn scootmobiel was uitkijken en opletten meer dan eens hoofdzaak. Maar je zag het vorderen en groeien, en afgelopen weekend kon je al een goed idee hebben van wat het eindresultaat zal zijn. En ik moet zeggen: het lijkt me wel iets, dat vernieuwde centrale stadsplein. Het salon van Turnhout, het grootste terras van de Kempen: 'men' geeft er namen aan die niet meteen van bescheidenheid getuigen, maar 'men' magvan mij minstens een beetje gelijk krijgen.

Als je nu midden op de markt staat, blijkt meteen hoe groot ze wel is: het is inderdaad een 'Grote Markt'. Het leukste is natuurlijk dat er geen auto's meer op staan: te vele jaren lang is het alleen maar een verzamelplaats geweest voor blik op wielen, tot grote vreugde van de middenstand die altijd al terecht veronderstelde dat mensen niet kunnen lopen, stappen of wandelen. Het plein is aan de mensen teruggegeven, lijkt me, en wie kan daar tegen zijn? En je krijgt er ook een gevoel van ruimte en openheid bij: de markt biedt mogelijkheden, dat is duidelijk. Benieuwd hoe de vroede vaderen dat gaan invullen. De markt blijkt zelfs enig reliëf te hebben: de vroegere 'Victor Van Halstraat' - de noordkant is modern beschaafd jargon - ligt duidelijk hoger dan de zuidkant, ze helt zichtbaar een beetje af: je kunt de markt nu zien zoals ze werkelijk is, vind ik.

De zuidkant: beetje uitgestrekt, toch?

In de verte: de oostkant

Ik had ook het gevoel dat je een veel beter gezicht hebt op de gebouwen rond de markt. En dat vind ik dan weer niet zo fraai: ik zou het een bont allegaartje van allerlei stijlen en smaken kunnen noemen, maar het woordje 'bont' is er al te veel aan. Kleurrijk is onze markt helaas niet, en mooie gebouwen of een samenhangend architecturaal geheel, nee, dat hebben we op onze 'Grote Markt' niet. In die zin is ze typisch Turnhouts: ik geloof niet dat onze stad tien echt mooie gebouwen bezit. Turnhout is nu 'Cultuurstad van Vlaanderen', maar dat zal niet aan zijn verzamelde parels van bouwkunst gelegen hebben.

Toch zijn er twee die er voor mij iets uitspringen; ze staan allebei aan de zuidkant. Dicht bij de Gasthuisstraat staat een behoorlijk herenhuis te pronken. Veel meer dan honderd jaar oud kan het niet zijn: op een foto van 1865 is het in ieder geval niet te bespeuren. Hier heeft ooit ongetwijfeld een bourgeois-gentilhomme met vrouw kinderen en bedienden 'verblijf gehouden'. De gevel is zeer evenwichtig en eerder sober, maar toch straalt hij enige staatsie uit, met balkon en uitstekende kamer van waar je goed kon zien wat er zich op de markt afspeelde, vanaf een hoogte natuurlijk. Zoals al die huizen die commercieel interessant zijn, zitten er nu op de benedenverdieping handelszaken met obligate etalages, maar ze hebben hier ten minste niet heel de gevel van die verdieping weggemaaid: het resultaat is zeker niet opzichtig storend. 'Passage Groenendaal' lees je op de glazen deuren, die de vroeger ongetwijfeld zware toegangspoort vervangen.

Herenhuis met enige stijl

Wat verder, in de richting van de Herentalsstraat, kun je een merkwaardigheid zien: een kleiner huis met zowaar een klokgevel. Allicht is dat een Hollandse frivoliteit in het midden van het roomse Turnhout, en dat kan ik wel appreciëren. Wat het vroeger geweest is, weet ik niet; nu is er een bank- en verzekeringskantoor gevestigd. Ik ben er ooit eens binnen geweest, op 'Open Monumentendag 2008', en ik werd er in een vergaderzaal verrast door een

Het huis met de klokgevel

glazen koepel in Jugendstil. Prachtig vond ik dat, niet verwachtend zoiets in Turnhout ooit te vinden. Maar het is er wel, alleen zelden openbaar.

Drie beelden van de glazen koepel in het 'Klokgevelhuis'

Turnhout mag dan niet echt een mooie stad zijn, soms kom je toch voor onvermoede schoonheden te staan. En als de markt nu nog wordt wat ze doet verhopen, dan zullen we dat ervaren als balsem op onze Turnhoutse ziel.