Die laatste periode vind ik de interessantste: de werken van die tijd beginnen in 2003, dat is maar 11 jaar geleden, toen de kunstenaar al 71 was (hij is geboren in 1932). Maar ook uit 2009 hangen er schilderijen die mij erg aanspreken. Volgens de bezoekersgids 'moet hij elke dag schilderen vanuit een innerlijke drang, anders knaagt een schuldgevoel'.
'De predikers' (2003) staan met z'n vijven op een woestijnachtig strand bij elkaar, rechts achter hen zie je het begin van een duinenrij: ze bevinden zich aan de rand van het land, en zo kun je hen als marginalen zien. Links babbelen er twee met elkaar, rechts kletsen er drie over koetjes en kalfjes: bevlogen oraties hoeven ze niet af te steken, zonder luisterende gelovigen is dat nogal nutteloos, of water naar de zee dragen, aan de rand waarvan ze al staan. Dit is een welhaast letterlijke verbeelding van 'preken in de woestijn'. Blijkbaar zijn de vijf overtollig geworden: waar ze het over moeten hebben, interesseert niemand meer. Het lijkt wel een negatief van een foto, met het gevolg dat de zwarte soutanes wit zijn geworden: deze mannen lijken wel spoken of geesten. Een metafoor met veel zeggingskracht is dit doek.
Max Selen, De predikers, 2003
Maar zo ernstig is Max Selen niet altijd: prachtig en zeer open is 'Het licht van Arles'. Je ziet een groep toeristen 'Les Arènes' van de Provençaalse stad binnengaan, een gids wijst anderen, die nog voor de trappen staan, op het licht in de toegangspoort, maar die gids is een zelfportret, Max Selen zelf. Veel lichte en witte kleren dragen de mensen, het geeft mij weer enigszins de indruk van een fotonegatief, maar dat klopt niet echt. Dit werk is inderdaad zo krachtig door dat licht: schitterend vind ik het.
Het licht van Arles
Speels kan Selen best ook zijn: dat kun je zien in 'De nacht wacht' uit 2009. Het is natuurlijk onmogelijk om hierbij niet aan het meesterwerk van Rembrandt te denken: in eerste instantie dacht ik nog dat het in de titel om een spelfout ging. Natuurlijk niet, een woord- en beeldspeling is het. Het lijkt nacht te zijn, bezoekers schuiven aan om een ticket te kopen, voor een museum of tentoonstelling denk ik dan, maar onwillekeurig zie je voor je geestesoog de echte 'Nachtwacht'. En daar is het een beetje verwant mee: het is een groepsportret, ruggelings genomen, en waar bij Rembrandt een meisje eruit 'gelicht' wordt, krijg je er hier eentje dat ook apart staat. En clair-obscur springt zo in het oog.
De nacht wacht, 2009
Heel erg geslaagd is 'Zicht over Chicago': vijf mensen kijken voor zich uit naar de stad, maar ook de nacht in. Lichten beneden kunnen ze zien, meer niet. Het platform van het torengebouw waarop ze staan is wel verlicht, en daardoor worden ze ook mooi afgetekend. Ingekleurde silhouetten zijn het, deze well-to-do all-American pensioners. En geef toe: hoe kun je picturaal deze ondersoort van de mensheid raker typeren? Een schitterend schilderij alweer!
Zicht over Chicago
De nu 82-jarige Max Selen heeft me met zijn werk van de laatste 10 tot 12 jaar zeer geboeid: ik heb er zeer van genoten, ook al voor de manier waarop hij met het licht omgaat. Ik heb zo het gevoelen dat dit echt zijn beste periode is. Selen verdient het aandachtig bekeken en geprezen te worden!
Geen opmerkingen:
Een reactie posten