vrijdag 8 februari 2008

Nogmaals Cinquetti

Ik heb het pas nog gehad over Gigliola Cinquetti en het interview dat Bob Boon met haar had in Tienerklanken in '64. Op een gegeven moment vroeg hij haar wat haar naam betekende. 'Non significa niente,' zei zij. Kennelijk hadden wij toen op school pas naamkunde en persoonsnaamkunde gehad, want ik dacht meteen: 'Dat kan niet.' Elke naam betekent iets, ook al is die betekenis in de loop der tijden verloren gegaan.

En wat wil nu het geval? Twee dagen geleden zit ik de woordenschat van 'Non ho paura', voor te bereiden en op te zoeken, en ik stoot op het woord 'cinguettio', en ik denk: 'Het is niet waar'. In een prismawoordenboekje is het niet te vinden, dus ik sleur er 'Lo Zingarelli Minore' bij. 'Cinguettio' zegt de Italiaan, is een voortdurend 'cinguettare'. Een soort van cirkeldefinitie, zeg maar. Het werkwoord zelf betekent 'tsjilpen', maar bij uitbreiding 'stotteren, stamelen', of 'nederig, vanuit een onderworpen (lagere) positie over nietszeggende dingen kletsen'., erder kwezelachtig dus. Een g is natuurlijk geen q of k, maar die klanken wisselen nogal eens, het is gewoon het verschil tussen stemhebbend en stemloos. Denk aan 'geen' en 'kein' ('ekinos' in het Grieks), of aan 'queen/kween' en het alweer Griekse 'gunaika' (vrouw) wat ons de gynecoloog opgeleverd heeft. Overigens gingen de dames 50 jaar geleden in Turnhout nog naar de 'vrouwendoktoor'. Leuk ook het duo queen/kween: een vrouw die queen is kan moelijk nog hoger, een 'kween' - in mijn jeugd hoorde je dat woord nog wel eens, en in het Middelnederlands hebben ze het over een 'quene' - een kween dus is gewoon een 'trut'. Excusez le mot.

Maar we hebben het over 'Cinquetti': wie die naam draagt zou dus af kunnen stammen van een stotteraar of een zageman c.q. -vrouw. 'Tsjilper' vind ik onwaarschijnlijk. Beschaafd in het Nederlands kan het klinken als 'De Praetere'. Natuurlijk zei Gigliola dat haar naam niets betekende, en ze had ondertussen leren zingen: een hogere vorm van spreken.

Weer een geheim uit mijn jeugd ontsluierd. Ik zei het al: Italiaans is het alfa en het omega. Maar je kunt er ook gewoon geen jota van geloven. En ook: 'What's in a name?' zoals William S. relativeerde.


8 februari 2008

Geen opmerkingen: