Ik vul mijn dagen met behoorlijk wat lectuur, meestal literatuur: ik wil weten wat anderen schrijven, denken en voelen, ik sluit me niet op in een blog.
De laatste dagen heb ik 'Het hellend vlak' van Rik Torfs gelezen, een bundeling van een aantal columns die in De Standaard verschenen zijn, en die ik dus al gelezen had. Een krant is de dag na zijn verschijnen al verouderd, die komt bij het oude papier terecht. Een boek leeft langer, je houdt het bij, tekst op een pagina van een boek is niet zo vluchtig. Scripta manent, zeg maar, en kranten vliegen de papiermand in.
In een column getiteld 'Voetbal is oorlog' (naar het gevleugelde woord van wijlen Rinus Michels, bij leven succestrainer), heeft Torfs het erover waarom onbelangrijke zaken best wat ernst kunnen verdragen, maar zaken die er toe doen altijd zo gortdroog, humorloos en ernstig zo stijf staan van sérieux, zodat een mens een licht wantrouwen voelt opkomen. Neem nu politiek: is u een schalkse politicus bekend? Bart de Wever misschien, met zijn lepeltje suiker en een vette vis in de pan? Zou 's mans figuur tot die culinaire beeldspraak leiden? Of denk aan godsdienst: kardinaal Danneels die de zaak Claus een beetje begripvol, relativerend en met enige mildheid benadert, met enige humor. Nooit van zijn leven: daar is het leven van degenen die nog lange jaren achterblijven te serieus voor. Dat gevoel heb ik in Assisi ook gehad: het leven is kommer en kwel, we hebben redding en verlossing nodig, in de twaalfde eeuw en nu. Eeuwige waarheden en zekerheden veranderen niet, dat de tijden veranderen is al erg genoeg. Dus: een beetje ernst.
Torfs heeft wel humor, hoewel hij weet dat hij ook moet sterven en hoewel hij dat zekere vooruitzicht niet prettig vindt. Veel weten of begrijpen we niet, stelt hij vast. Ik citeer hem eventjes:
'Welnu, onversneden ernst doet aan die grijze zone van het onzegbare geen recht. Hier is nood aan ironie, aan het discours met de ernstige ondertoon waarbij het te verstaan gegevene niet in al zijn aspecten serieus hoeft te worden opgevat. Ironie is niet minder, zij is meer dan ernst. Ze houdt ook ootmoed in, de erkenning vn de menselijke eindigheid, en leidt zo tot mildheid voor anderen en voor zichzelf. Precies op extreme momenten is extreme ernst beangstigend. Zo drijft bijvoorbeeld de smachtende liefdesverklaring van de minnaar die verklaart voor zijn geliefde te willen sterven, elke gezonde vrouw stante pede naar de nooduitgang.'
Hij sluit het stukje zo af:
'Een mens zonder zin voor ironie meent zelden wat hij zegt.Hij wil helderheid, overzicht, een wereld die sluit als een bus. Hij is ernstig, omdat het leven hem angstig maakt.'
Ik kan het niet beter zeggen. 'Het hellend vlak': wat mij betreft, aanbevolen lectuur. Ernstig, maar niet zwaar. Om bij na te denken. En met humor.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten