Brugge: aan de rand - Gezelle en Jan Fabre

Als je de toeristische drukte van de Brugse binnenstad wilt vermijden, kun je naar de noordkant van de stad gaan, nog net binnen de vesten. Vlak aan de 'Buiten Kruisvest' kom je aan een groene omwalling waar nog vier windmolens op staan. Opvallende namen hebben die molens ook: er staat een 'Koele Weimolen', 'De Nieuwe Papegaai', de 'Sint-Janshuismolen' en de vierde heet dan 'Bonne Chiere'.

De Sint-Janshuismolen


Die Sint-Janshuismolen ligt schuin tegenover de Rolweg, waar het geboortehuis van Guido Gezelle staat, en waar diens vader overigens tuinier was. Gezelle is hoe dan ook een stedeling, maar zijn stad, zeker de randen ervan, moet in het eerste deel van de negentiende eeuw veel dichter bij de natuur gelegen hebben dan nu, 180 jaar later. Ongetwijfeld zal dat de volwassen Gezelle mee gevormd hebben.

Het geboortehuis van Gezelle, nu Gezellemuseum


Als je dat geboortehuis ziet, weet je meteen ook dat het museum niet echt erg ruim kan zijn. Veel foto's uit de negentiende eeuw zie je er, van de dichter, verwanten, vrienden en kennissen, van clerici die een rol in zijn  leven gespeeld hebben, maar erg modern doet het allemaal niet aan. Er staan een viertal schermen, dus enige interactiviteit is mogelijk, maar een sensatie is het niet. Een gids vertelt aan een groep bezoekers over Gezelle in de negentiende eeuw, maar er wordt nauwelijks geprobeerd Gezelle te actualiseren, en dat vind  ik toch een gemiste kans. Hij mag dan ultramontaans geweest zijn, anti-calvinistisch en zeker niet pro Nederland, maar de kracht en de waarde van zijn poëzie wordt in feite nergens toegelicht. Het is een heikele klus om dat op een grote publiek over te brengen, dat geef ik grif toe, maar een duidelijke poging zou toch lovenswaardig geweest zijn. Zonder wordt het een beetje een folkloristische aangelegenheid, en Gezelle verdient toch veel beter, als je het mij vraagt.


In de tuin vind je dan wel iets hedendaags: een beeld van Jan Fabre, er geplaatst in het Gezellejaar 1999 (toen was de dichter 100 jaar overleden). Duiding van de beeld staat op een bord ernaast.  

Het mag duidelijk zijn dat de vuurgever een zelfportret van kunstenaar Jan Fabre is.

Het beeld compleet

Ik vind dat wel een mooi symbolisch beeld, dat meteen Gezelle ook erkent als kunstenaar pur sang, ook vandaag nog.

In de buurt zelf is het behoorlijk rustig: er staan geen indrukwekkende middeleeuwse gebouwen, er hangen nergens Vlaamse Primitieven, je bent er voelbaar aan de rand van de stad. De huizen zijn er ook niet op negentiende-eeuwse wijze naar de middeleeuwen opgetakeld en gerestaureerd, het lijkt me allemaal iets authentieker, hoewel natuurlijk niet middeleeuws: zo oud kunnen de huisjes hier natuurlijk niet zijn. Maar ik kan het wel appreciëren.

.

Gezicht op een straat in de buurt van de Rolweg 


Iets meer in  de richting van het centrum staat de Jeruzalemkerk, in de vijftiende eeuw gebouwd in opdracht van een rijke Genovese koopmansfamilie. Van een bedevaart naar Jeruzalem bracht een van hen een plattegrond van de Heiliggrafkerk mee, en die diende als model voor de kerk die nu in Brugge staat. Het gebouw heeft een merkwaardige toren, maar helaas, erin ben ik niet geraakt.

De Jeruzalemkerk, interieur niet te bezichtigen




Als je de platgetreden toeristische paden verlaat, kun je dus een aantal randverschijnselen zien, merkwaardige zaken die ook letterlijk bezienswaardigheden zijn, en zeer de moeite waard. Je moet er iets meer moeite voor doen, maar op vakantie bestaat iets zoals moeite niet echt. Vind ik.