En zo werd er dus hier tussen 1225 en 1275 een kerk gebouwd om u tegen te zeggen, in de stijl die hier bekend staat als kustgotiek. Redelijk vroeg is dat, vind ik, en het bewijst de voorspoed en de welvaart van het dorp en het gewest. De toren is 50 meter hoog, maar een spits had hem 25 meter hoger moeten maken. Zonder die spits is de toren van boven natuurlijk afgeplat; ik dacht altijd dat hij daarom zeker ook als vuurtoren moet gediend hebben - we zitten op 2 à 3 kilometer van de zee - maar daar is geen enkel bewijs voor. Vuurtoren? Zo goed als zeker niet.
Zoals op een ansichtkaart
Dan staat er nog een echt massieve toren in Dudzele, plaatsje vlakbij, waar ik nog nooit gehoord had (het is ook maar een voorschoot groot). Het merkwaardige in Dudzele is dat het een kerk met toren heeft, en dan nog eens een toren vlak daarnaast. Die kerk is pas van 1871, niet erg interessant,, maar die losstaande toren is veel ouder: dat zie je zo. Hij dateert inderdaad uit de twaalfde eeuw en is nog Romaans. Hij is enige van de vier hoektorens van een kerk die gebouwd werd tussen 1150 en 1200, en gesloopt in 1634: ook te groot geworden waarschijnlijk. Als dat een van de vier hoektorens was, kun je je nauwelijks voorstellen hoe groot en monumentaal het hele gebouw geweest moet zijn. Indrukwekkend imposant zouden wij nu denken, en iets van die aard voelde de middeleeuwer waarschijnlijk ook. En beschermd en veilig voelde hij zich als ie er binnen zat. De toren die er nog van overblijft, doet nu dienst als klokkentoren: die waarschuwde vroeger onder andere voor naderend gevaar, nu nog voor het begin van de mis. Tijden veranderen.
De resterende hoektoren, met boven de latere galmgaten
Stuk muur van de afgebroken kerk: de dikte van de muur geeft een idee van de monumentaliteit van het verdwenen gebouw
In Oostkerke, nog een buurdorp, staat nog zo'n toren: die van de Sint-Kwintenskerk. Ook hier weer gaat het om een gotisch gebouw uit de dertiende eeuw, ook hier weer gaat het om een toren zonder spits. Ik ben er zelf niet geweest, maar op foto's lijkt de kerk er echt goed uit te zien: ze heeft hetzelfde meegemaakt als de Sint-Katharinakerk van Hoogstraten. In 1944 hebben de terugtrekkende Duitsers de toren doen ontploffen, waardoor ook bijna de hele kerk werd verwoest. Die van Oostkerke lieten het er echter niet bij zitten: van 1952 tot '54 werd alles in zijn vroegere staat heropgebouwd.
De Sint-Kwintenskerk van Ooskerke
Die West-Vlaamse torens lijken nogal op elkaar, het lijken wel broers. Als ik doe dit landschap rijd, moet ik onwillekeurig denken aan 'Le Plat Pays' van Jacques Brel, wanneer hij zingt:
'Avec des cathédrales pour uniques montagnes
Et de noirs clochers comme mâts de cocagne ...'
Brel heeft dat inderdaad treffend getypeerd, hij moet ongetwijfeld erg van dit land gehouden hebben.
p.s.: 'un mât de cocagne' is de klimmast op een schip, maar ook 'een klimpaal op feesten en kermissen', er daarmee zegt Brel ook veel.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten