Eugeen van Mieghem en Augustine Pautre

Een aantal tekeningen van Van Mieghems vrouw, Augustine Pautre, zijn bijzonder indrukwekkend. Hij had haar in 1898-99 aan de Academie leren kennen, toen ze nog geen achttien was; ze noemde zich kunstschilderes. Ze trouwen in januari 1902, maar het gezin heeft het echt niet breed: om de eindjes aan elkaar te knopen wordt Augustine model van haar man, en kort daarop ook van bevriende kunstenaars. Op 11 november wordt hun zoontje geboren: zoals zijn vader heet hij Eugeen.

Augustine met de kleine Eugeen aan de Schelde, pastel 1903

Hun geluk blijft echter niet duren: Augustine wordt ziek, takelt snel af en sterft al op 12 maart 1905, 24 jaar oud. De kleine Eugeen is op dat ogenblik 2 jaar en 4 maanden. Voor de kunstenaar is de dood van zijn vrouw een zware klap: hij exposeert de volgende vijf jaar niet een keer meer.

Voor haar overlijden is Van Mieghem Augustine wel blijven tekenen, en zeer vaak: het lijkt wel of hij door die afbeeldingen bij zich wilde houden. Het levert echt indringende en aangrijpende werken op: hij laat haar zien in alle ellende van haar ziekte.

Augustine ziek te bed, zwart krijt, ca. febr. 1905

Augustine ziek en hulpeloos, zwart krijt, ca. febr. 1905

Augustine ziek, 1905

Deze drie tekeningen, en zeker de laatste van de drie, laten zien wat eraan zit te komen en wat onafwendbaar is: hopeloosheid en eenzaamheid drukken ze uit. Het zijn volgens mij van de sterkste en krachtigste tekeningen van Van Mieghem.

Rond het Willemdok, bij het MAS, staan vijf beelden naar het werk van Van Mieghem, waaronder ook een 'Augustine Pautre'. Ze zijn gemaakt door de Nederlandse beeldhouwster Carla Kamphuis-Meijer. Volgens Erwin Joos in zijn boek over kunstenaar is zij er daarbij in geslaagd 'om de ziel van Van Mieghem te bewaren en zijn personages weer te geven met toch een gans eigen persoonlijke toets'. Ik vind het passend en mooi dat de schilder in zijn eigen buurt geëerd wordt met deze beelden, en zeker ook dat zijn vrouw als het ware in de hulde betrokken is.

Carla Kamphuis-Meijer, Augustine Pautre (aan het Willemdok)