dinsdag 18 augustus 2015

Berlijn: Tempelhof

Tempelhof vinden we ook een bezoek waard. Daar loop ik gewoon naartoe, meent Maartje, want op haar kaart van Berlijn lijkt dat niet zo ver. Voor mij als scootmobilist geen probleem natuurlijk. Alleen blijkt haar inschatting aan de optimistische kant geweest te zijn: het duurt een tijdje voor we er zijn.

De luchthaven, die sinds 1 november 2008 gesloten is, ligt aan de Columbiadamm, en daar was vanaf 1933 nog iets anders dan luchtverkeer aan de gang. Een jaar lang is er een SS-gevangenis geweest die heel fraai Columbiahaus heette, en van '34 tot '36 stond aan deze 'Damm' concentratiekamp Columbia; in '38 werd het afgebroken. Een plaat aan de muur van het luchthaven gebouw is opgedragen aan de slachtoffers van de gruwelen van destijds, en aan de dwangarbeiders van vele nationaliteiten die tijdens de oorlog in afgrijselijke omstandigheden op het vliegveld moesten werken. Daar waren trouwens Berlijnse Joden bij, totdat ze in '43 naar Auschwitz gedeporteerd werden. De tekst eindigt in vetjes: 'Möge das niemals vergessen werden!' Iets dergelijks zie je wel vaker in Berlijn: getuigenissen over de periode van het nationaal-socialisme, over de muur en de DDR, over propaganda en terreur, allemaal met de bedoeling 'Nie wieder' en 'Niemals vergessen'..


Berlijn gaat zijn verleden niet uit de we

Ik wilde naar Tempelhof omdat daar ooit een luchtbrug het leven van 2 miljoen West-Berlijners heeft gered. Ik dacht dat dat in 1953 was, maar nee, dat was in 48/49. In '53 had de grote spontane volksopstand van de Oost-Berlijners plaats, meedogenloos neergeslagen door de Sovjets. Koude oorlog op zijn heetst! Aan die opstand herinnert de 'Strasse des 17. Juni' die in de het centrum van de stad voor een groot deel door de Tiergarten loopt. En dan leer ik ook dat de DDR al in 1949 gesticht is, en niet in '53, zoals ik dacht. De arbeiders- en boerenstaat heeft het dus exact 50 jaar uitgehouden.

Het luchthavengebouw van Tempelhof is niet zo bijzonder: het is in 1941 opgeleverd volgens de plannen van ene Ernst Sagebiel, een epigoon van Albert Speer. Eerder eentonig en streng komt het mij over, zonder de minste fantasie, nazi-architectuur, zeg maar. Je geraakt er ook niet naar binnen: alle deuren zijn goed op slot, wat mogelijke krakers op afstand houdt. De vroegere landingsbanen, die achter het gebouw liggen zijn omgevormd tot een park, dat in 2011 ingehuldigd werd. Helaas hebben we daar niets van gezien.


Maartje met gezwinde tred op weg naar de 'Zentralflughaven'

Tempelhof kende ik vooral van de luchtbrug: niet dat ik daar eigen herinneringen aan heb - ik was nog een baby toen - wel aan een postzegel die ik ooit in mijn verzameling had. En dan ga je zoeken wat een en ander betekent, en dan kom je een eind ver. Wat me niet belet heeft de juiste datum te vergeten.
Die luchtbrug heeft elf maanden geduurd: van juni '48 tot mei  '49, 320 dagen om precies te zijn. Alle levensnoodzakelijkheden werden ingevlogen, tot en met steenkool! Het monument uit 1951 symboliseert de drie luchtcorridors. Aan de voet van het monument staan een reeks namen van militairen die tijdens de luchtbrug gestorven zijn: die heeft dus ook levens gekost!


Het monument voor de luchtbrug


Postzegel bij de 25ste verjaardag

Gelukkig voor haar weet Maartje een kortere weg naar ons 'Hüttenpalast' in Neukölln te vinden. En morgen volgt dan weer een interessante dag.

Geen opmerkingen: