Borgloon: de doorkijkkerk

Zelfs als je een leek bent in Haspengouwse zaken, dan weet je (of de meesten toch) dat daar ergens in dat land een merkwaardig kerkje staat, een doorkijkkerk, zoals ze genoemd wordt. Daar ga ja dan naar op zoek, wat ook al een hele opdracht is, wat de bewegwijzering in dat deel van Limburg leert je je zenuwen de baas te blijven en op den duur blij te zijn met een klein vierkant, blauw bordje dat je eindelijk de juiste weg wijst. Zelfs in het vriendelijke Limburg is niet alles perfect, denk je dan.

Aan dat bordje moet je linksaf, en dan scootmobiel je er vanzelf naartoe. Als je er aankomt, stel je vast dat er nog meer mensen zijn die wensen dat de kerk echt transparant zou zijn: je bent er echt niet alleen. Die doorkijkkerk staat redelijk hoog, een vallei strekt zich beneden voor je uit, je ziet een eind ver, tot aan de volgende hoogte, en dat blijkt dan Wallonië te zijn, zonder twijfel Borgworm durf ik te veronderstellen, dat moet wel vlak tegen Borgloon liggen. En dat was in de middeleeuwen ongetwijfeld Nederlandstalig, Limburgs Diets moeten ze daar gesproken hebben. Tot het Frans (of Waals) iets meer naar het noorden kroop, 'borg', de eerste lettergreep van de plaatsnaam wegviel, 'worm' de klemtoon kreeg op de tweede lettergreep 'rm' zoals dat in het Frans gebruikelijk is, en 'waremme' werd. Dat Bart de Wever en Lieflijke Liesbeth dat eens rechttrekken: Natuurlijk moeten we dat terughebben! Maar ik waarschuw Di Rupo en Magnette natuurlijk wel. Vanaf die hoogte is het zeer duidelijk dat Vlaanderen en Wallonië erg van elkaar verschillen, dat we in een land met twee democratieën leven.

Als je alleen bent, praat je makkelijke tegen de andere bezoekers, je zegt hoe mooi dat hier is, en iemand die er meer vanaf weet, antwoordt: 'Ja, dit is het Toscane van Vlaanderen!' Gevat geformuleerd, ik begin maar niet over Florence en Siena, en over het weer, dat vooral grijs is: details mogen de pret niet bederven.

Het Toscane van Vlaanderen, of 'Twee democratieën, ook met verschillend groen!'

Maar het kerkje dus, want daar gaat het uiteindelijk om. Er staat een informatiebord vlakbij, en daar leer je heel wat van: het is gebouwd door 'Gijs Van Vaerenberg be' en dat is een architectenduo. Ze hebben het ding een zeer 

seculiere naam gegeven: 'Reading between the lines'. En op die manier lezen kan tot van alles leiden: transparantie en de Kerk, Waals-Vlaamse eenheid en verscheidenheid, Toscane erbij en internationalisme, de schoonheid van de natuur die door mensenhand nog uitgesprokener wordt: dit is meer dan een constructie van metaalplaten van meer dan 30 ton en 10 meter hoog! En om duidelijk te illustreren 'Geen rijker kroon dan eigen schoon': het gebouwtje heeft de vorm van een Loons kerkje.

De schoonheid van de Loonse of Limburgse natuur

in schijfjes duidelijk gemaakt

Borgloons landschap met aan de einder Wallonië

Het informatiebord vermeldt ook: '... het landschap blijft altijd zichtbaar doorheen de kerk, zowel van op afstand als van dichtbij. De kerk is hierdoor wel aanwezig, maar ook afwezig in het landschap'. Vervang 'landschap' door 'maatschappij', en je hebt mogelijk weer een metafoor.