Le mura: de stadswallen en drie torens
Bijbelse inspiratie: Maria Magdalena, Santa Maria Assunta, Eva
Santa Maria Assunta: licht en eenvoud
De Emmaüsgangers
Vandaag staat Siena op het programma, de Italiaanse stad waar ik zonder meer verliefd op ben. Florence is al een grootstad, Siena heeft meer menselijke afmetingen en toch schoonheden om van te duizelen. Maar in de ochtend bezoeken we eerst Monteriggioni. Monte wie? Monte wat? Monteriggioni dus, nooit van gehoord, maar dat wordt nu goedgemaakt.
Het plaatsje ligt op een hoogte van 200 m, is volledig omwald, vijftien torens rijzen boven de stadsmuren op, en er zijn twee poorten: de Porta Fiorentina in het noorden, en de Porta Romana in het zuiden. De plaats is maar een stevig gehucht groot, het is bij wijze van spreken een te ruim uitgevallen versterkte burcht. Wat ze in feite ook is. Het geheel is in 1203 door de Senezen (i senesi, de inwoners van Siena) gesticht, als fort tegen Florence. In tijden van rampspoed en oorlog trokken de Senezen zich daar terug, verschansten ze zich daar. Het was niet alle dagen pais en vree in het Italië van die dagen: herinner je de verwoesting van Semifonte, de beenharde concurrentie tussen Siena en Florence, roversbenden van alle slag: het leven was zeer onzeker toentertijd, en 'Eine feste Burg ist unser Gott': dat kon je wel geloven, maar er zelf eentje bouwen gaf toch meer zekerheid. Overigens ligt rond 1200 de oorsprong van het handelskapitalisme en het groeiende belang van de steden, geld was ongetwijfeld belangrijker dan God, en de poppen begonnen bijna vanzelf te dansen. Maar de machthebbers waren dan toch veilig. Hoe de gewone man eraan toe was, dat wil je niet echt weten. Wil je er echt iets over vernemen, lees dan het boek van Helene Nolthenius, Een man uit het dal van Spoleto, Franciscus tussen zijn tijdgenoten, uitgegeven bij Querido, 9de druk 2000.
De Nederlandse katholieke italofiele probeert daarin het fenomeen Franciscus van Assisi te verklaren, Assisi dat maar een honderd kilometer ten oosten ligt, in Umbrië. Ze schetst het beeld van een tijd van willekeur, onrecht en gebrek aan recht en rechtvaardigheid, zeer begerig naar materiële goederen, en met ontkenning van alle spiritualiteit. Fransciscus (die me zeer na aan het hart ligt) heeft daar kort na 1200 genoeg van: hij streeft naar een waar 'vita interiore', zweert alle bezit of eigendom af, zoekt zijn heil en dat van de mensen bij Christus en God. In zijn tijd was hij een echte rebel, een overtuigde dissident, zelfs de Kerk en Rome stonden niet te springen van vreugde toen Franciscus met zijn plannen 'back to basics' kwam aandraven: hij heeft heel wat tegenstand moeten overwinnen. Hij is in een geur van heiligheid gestorven, zijn beweging veroverde Europa (de minderbroeders, de bruine paters), maar 300 jaar later keerde Erasmus van Rotterdam zich in zijn 'Lof der Zotheid' al tegen deze minderbroeders, wegens te veel hoerderij en bijzit. Waar zouden al die 'De Paepe's' en 'Spaepen's' en Bischops'en anders wel vandaan komen? Ik vrees dat het vlees altijd wel zwak geweest is. Maar, zoals ik al gezegd heb, in Assisi hangt tot op vandaag een sfeer die ik tenminste als 'bijzonder' zou omschrijven.
Maar ik was in Monteriggioni: het fort is nu de getuige en een schrijn van middeleeuws maatschappelijk leven. Op het centrale plein (de Piazza Roma) een Romaanse kerk uit de 12de eeuw, met een stemmig, eenvoudig (Romaans!) interieur dat meer dan de moeite waard is. Er is onder andere een koperen halfverheven beeldhouwwerk dat Christus en de Emmaüsgangers voorstelt, een zeer simpel altaar en veel licht. Het is een plaats waar je het religieuze kan voelen: nog eens echt bijzonder.
De Piazza Roma heeft ook enkele terrasjes, en die proberen we dan ook eventjes uit: een mens leeft niet van brood en kerken alleen! Wijn moet er zijn! Af en toe toch, bij een middagsnack. De zon maakt alles nog lekkerder. En veilig is het hier al jaren.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten