Certaldo - dag 4: ochtend, Volterra

Straat met luchtbrug in Volterra


Het baptisterium: de ruimte


Het baptisterium, Marleen en Brahms' Wiegenlied

Op deze in feite laatste dag staan ons drie dingen te wachten: eerst een bezoek aan Volterra, want dat is het verst van Certaldo, dan San Gimignano, dat op de terugweg ligt, en tenslotte in Certaldo zelf 'souvenirs' gaan zoeken.

In de reisgids lees ik dat Volterra een van de mooiste steden van de Etruskische federatie was/is, het verbond van steden die Toscane regeerde voordat Scipio daar in 298 v.C. een einde aan maakte. Ik ben bijgevolg benieuwd. De 'Piazza dei Priori' (wat bij ons de Grote Markt zou zijn) heeft zijn middeleeuws uitzicht echt goed bewaard. Overigens mogen alleen stadsbewoners met de auto in hun eigen Volterra: alle anderen dienen een parkeerplaats aan de rand van de stad te zoeken. De eigenheid van het stadje wordt goed beschermd. Het 'Palazzo dei Priori' dateert uit de 13de eeuw, en is het oudste van Toscane. De 'duomo' gaan we niet binnen, maar vlak ertegenover ligt een achthoekig baptisterium (doopkapel) dat heel erg de moeite waard is: het heeft een gevel met marmeren inlegwerk uit de tweede helft van de 13de eeuw: Volterra lijkt wel zeer oud. Voor zover ik weet zijn alle baptisteriums in Toscane achthoekig: ik zou eens moet uitzoeken hoe dat komt, die achthoekigheid bedoel ik.

In het baptisterium, dat een karig versierd interieur heeft, beleven wij een van de mooiste momenten van de reis. De akoestiek is er bijzonder: de klank wordt versterkt zonder dat hij weergalmt of dat er storende echo's te horen zijn: echt zuiver en puur. Marleen, die 'voller Singfreude' is, merkt dat en vraagt ons: 'Wil ik eens iets zingen?' Natuurlijk, Marleen, als wij maar moeten luisteren, zeggen wij niet eens, zij laat zich niet pramen en zet het 'Wiegenlied' van Johannes Brahms in. Dat klinkt zo helder en klaar als kristal, zo toonvast als een nooit falende stemvork, en hoewel het nog voor de middag is, raakt 'Guten Abend, gut' Nacht' ons zeer. Moniek is tot tranen toe geroerd (daar is Stendhal weer een beetje!), en ik krijg een heus kippenvelmoment, zoals dat nieuwerwets maar commercieel en al clichématig heet: het klinkt zo mooi 'dats mochte ontfarmen enen stene', zoals de Middelnederlanders gezegd zouden hebben.

Dit zong Marleen vol gevoel en overgave:

Guten Abend, gut' Nacht,
Mit Rosen bedacht,
Mit Näglein besteckt,
Schlupf unter die Deck':
Morgen früh, wenn Gott will,
Wirst du wieder geweckt.

Allicht dachten wij allemaal: 'Zo heb ik mijn kinderen nooit in slaap gezongen.' En ongetwijfeld zijn de Duitsers weer meer welkom in Volterra. Het was verrassend, en ongelooflijk mooi.

Volterra is ook de stad van het albast, en in een van de winkels vinden mijn gezellinnen hun gading. Ik wil eerst niet naar binnen, maar na een tijdje doe ik het toch: albasten siervoorwerpen, vazen en halssnoeren in alle maten en gewichten, zeggen we dan maar, niet dadelijk mijn ding. Maar er staan ook prachtige beeldjes, reproducties van Etruskische kunst. Zo bijvoorbeeld 'Ombra di Sera' (Avondschaduw), een mager uitgelengd beeld van een naakte man. Het beeld heet zo omdat het aan een lange schaduw doet denken, wanneer de zon heel laag staat. Mooi gestileerd is het. Twee jaar geleden heb ik in Malmédy eens een paar dergelijke beeldjes gezien (niet Etruskisch), maar de zaak (Ponsard) was toen dicht, en ik heb ze nooit kunnen kopen, al wilde ik ze wel want echt heel mooi. Nu staan die hier in Volterra vlak voor mijn ogen en handen, de koop is zo gesloten: een 'Ombra di Sera' en een vrouwelijke versie die 'Donna del Santuario di Diana' heet. De oorspronkelijke artefacten komen uit de 4de eeuw v.C. de 'Ombra' is 57 cm groot. Ik ben er erg verguld mee. Jammer dat het Etruskische museum dicht was: middagpauze. You can't win them all, can you? Yes, we can, zegt Obama dan. Maar die komt in dit verhaal te pas als een oliekoek in een treurspel. We gaan er niet op in, en laten hem maar.

Als je thuis blijft, kom je je eigen naam in het Italiaans niet tegen, ontroert de dom van Siena je niet ten diepste, krijg je geen kippenvel van Marleens 'Wiegenlied', en kom je in Italië niet ten tweede male Malmédy tegen. En ben je geen vijf dagen in het gezelschap van zeer leuke mensen. Het is ongelooflijk wat ik meemaak.