Het nieuwe Snijders&Rockoxhuis stelt vooral werken tentoon uit de 'rijke collectie van de KBC', aangevuld met langdurige bruiklenen uit binnen- en buitenlandse musea en privéverzamelingen: en er is heel wat te bekijken en te bewonderen.
Van Anthony van Dyck is er een 'studie van een mannenhoofd' (ca. 1618). Die studies dienden om later op het beoogde schilderij wat de schilder echt wilde zo precies mogelijk te benaderen. Dit mannenhoofd heeft, zo zegt de gids 'model gestaan voor verscheidene voorstellingen van de Heilige Hiëronymus'. Het zijn echt twee karakterkoppen: vermoeid lijken ze beiden te zijn, ze ogen ook niet meer zo jong. De linkse kijkt voor zich uit: een beetje droevig lijkt me, hij ziet eruit alsof hij behoorlijk wat meegemaakt heeft. De tweede lijkt met neergeslagen blik over een en ander na te denken. Prachtig vind ik dit, en het is nog maar een studie!
Nog eentje dat maar een studie is: van Rubens, ' Studie van een oude vrouw (ca. 1615-1620)'. Ik kwam die zaal binnen, zag deze oude vrouw hangen en zei spontaan tegen mezelf en de suppoost: 'Dat is mooi!' Haar gezicht krijgt bijna alle aandacht, maar wat een reliëf daarin. Mondhoeken een beetje naar beneden, haar leeftijd met waardigheid getoond, ze kijkt de toeschouwer strak aan, net niet uitdagend, maar ze schijnt te weten hoe de wereld in elkaar zit: mij maak je niks meer wijs, voel je haar denken. En dat ze het niet altijd makkelijk heeft gehad spreekt ook uit dit beeld.
Rubens, Studie van een oude vrouw, olieverf op paneel, ca. 1615-1620
De top van de maatschappij heeft Rubens evenzeer geportretteerd: de aartshertogen Albrecht en Isabella, uit onze nationale geschiedenis bekend van het Twaalfjarig Bestand (1609-1621). De partijen waren het vechten zo moe in de Tachtigjarige oorlog, dat er een periode van staakt-het-vuren werd ingelast, maar daarna ging dat conflict nog verder tot in 1648, wat de officiële scheiding van de Nederlanden betekende. Maar Albrecht en Isabella zorgden toch voor een tijdje van vrede. Dat Rubens ze schilderde: hij was ook topdiplomaat, en de hogere of hoogste kringen waren hem niet onbekend. Staatsieportretten zijn het dan ook geworden, veel luxueuzer dan Van Dycks 'Frans Snijders en Margriete de Vos'. Hij helemaal in het zwart, behalve zijn manchetten en zijn molensteenkraag; hij draagt natuurlijk de ketting van het Gulden Vlies. Waardig kijkt hij ons aan. Zij in dezelfde kleuren, diadeem op het hoofd, een verzameling kettingen voor haar borst, een groot medaillon daarnaast. Welke symbolische betekenis de handdoek heeft die zij in haar rechterhand houdt, weet ik helaas niet. Haar kraag is nog groter dan de zijne, en nog meer verfijnd. Ze lijkt mij een beetje bescheiden vanuit haar standpunt naar links weg te kijken. Jan met de pet en Mie met de pollepel is toch nog een ander soort mensen, dat zal duidelijk zijn.
Rubens, Portretten van de aartshertogen Albrecht en Isabella, olieverf op paneel, 1615
En om af te sluiten nog iets stichtends: 'Maria in aanbidding voor het slapende Jezuskind', ca1616. De eerste echtgenote van de schilder, Isabella Brant, zou voor Maria model gestaan hebben, en het kindje zou het tweede zoontje, Nicolaas, van de meester kunnen zijn. Moeders die hun kindje letterlijk aanbidden zie je niet zoveel, maar dit is meer dan een religieuze voorstelling: het is een zeer, teder schilderij, het gezicht van Maria straalt diepe, menselijke moederliefde uit.
Rubens, Maria in aanbidding voor het slapende Jezuskind, olieverf op doek, ca.1616
Snijder&Rockoxhuis: een must see noemt men dat tegenwoordig. En dan hebben we het nog niet over de kleinere goden gehad: die hebben ook veel moois geschapen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten