Er hangt een 'Bewening van Christus' van Catharina van Hemessen, dochter van de schilder Jan van Hemessen. Zij leefde van ca. 1527/28 tot ergens na 1560: veel schijnt er over haar niet met zekerheid geweten te zijn. Ze was wel hofdame van Maria van Hongarije, en in haar tijd een bekende vrouwelijke schilder: eigenaardige combinatie, maar dat kon kennelijk. We zien de dode Christus wiens hand teder vastgehouden wordt door Maria Magdalena: zij is te herkennen aan de pot zalf die voor het rechterbeen van de gestorvene staat. Maria kijkt met gevouwen handen vol deernis naar haar Zoon, en boven haar staat Johannes vol verdriet: hij wist met een zakdoek zijn tranen weg. Het landschap in de achtergrond zou het hemelse Jeruzalem moeten zijn. We zijn nog bijna honderd jaar verwijderd van Rubens en Van Dyck, en dat merk je: dit schilderij doet me iet of wat denken aan de Vlaamse Primitieven, de renaissance heeft Catharina van Hemessen nog niet helemaal in haar vingers.
Catharina van Hemessen, Bewening van Christus, olieverf op paneel
Een werk dat daar een beetje op gelijkt, komt uit het Atelier van Rogier van der Weyden en heeft de eigenaardige titel 'Triniteit', dat wil zeggen 'trinité' vernederlandst. Noem dat dan toch gewoon 'drievuldigheid', dat is echt Nederlands. Zes figuren zie je hier: God de Vader, die zijn dode Zoon vasthoudt, naast hem links en rechts een engel: de linkse heeft de lans vast waarmee Christus de wonde in zijn zijde heeft opgelopen, de rechtse houdt het kruis recht waaraan Hij gestorven is. De twee engelen onderaan lijken Christus mee te ondersteunen. Waar is het derde lid van de Drievuldigheid dan? Wel die zat als duif op de rechtschouder van de Mensenzoon, maar door een beschadiging van het schilderij zie je alleen zijn pootjes, maar je moet goed kijken, dat wel.
Atelier van Rogier van der Weyden, Triniteit, olieverf op paneel, ca. 1430-1440
In Antwerpen was op het einde van de vijftiende en in het begin van de zestiende eeuw een heuse 'retabelindustrie' aan de gang, als ik het zo mag noemen. Het bekende retabel van Sint-Job in Schoonbroek (Retie) is ook van Antwerpen afkomstig. Hier hebben we te maken met een huisretabel: zoiets vond je alleen bij patriciërs en andere heel rijke mensen. De heiligen op de luiken zijn links Clara, de vriendin van Franciscus van Assisi, en rechts de heilige Adriaan, allicht de patroonheiligen van het echtpaar in wiens huis het retabel stond. De voorstelling centraal is die van de 'Aanbidding van de drie Wijzen': bijzonder levendig zijn de figuurtjes gebeeldhouwd, en een voor een uit een apart houtblok gesneden. Er moet toentertijd een bloeiende kunstnijverheid in Antwerpen geweest zijn, en veel ambachtslui hebben er hun brood mee verdiend.
Anoniem, Antwerps, Huisretabel,Aanbidding der wijzen met op de luiken de heilige Clara en de heilige Adriaan, Hout, polychromie, 1515-1520
Uit Mechelen komt dan weer een 'Sint-Joris met de draak', door een anonieme kunstenaar. Die stad was toen ook een zeer belangrijk en bedrijvig centrum. Sint-Joris staat op het punt de kop van de verslagen draak af te hakken, echter, in dit beeldje is de lans verdwenen. Toch blijft het een mooi beeldje.
Anoniem, Mechels, Sint-Joris doodt de draak, notenhout, gepolychromeerd, ca. 1500-1510
Het Snijders&Rockoxhuis heeft echt veel te bieden: een bezoek is meer dan de moeite waard. Laat je niet pramen: ga er naartoe!
Geen opmerkingen:
Een reactie posten