Erg realistisch vind ik een 'Adam en Eva': zij heeft net de appel geplukt en er allicht in gebeten, en biedt hem dan haar man aan. Hij schijnt hem aan te nemen, maar houdt toch zijn rechterhand twijfelend en waarschuwend in de hoogte. En het is geen slang die haar verleid heeft: het is een grote afschrikwekkende draak! Die kom je ook wel eens in middeleeuwse schilderijen tegen: Hugo van der Goes zet die ook bij Eva aan het werk. Op de achtergrond zie je in het Aards Paradijs nog een olifant: Europa was al een tijd in de wereld rond aan het kijken.
Maar het treffendst vind ik de manier waarop Adam en Eva afgebeeld zijn: het zijn geen gestileerde bovenaardse schoonheden, ze staan daar als gewone mensen, zonder gewijde idealisering. Hun intieme delen zijn ook niet toevallig weggestopt achter een of andere struik of takkenbos: Rembrandt toont de eerste mensen in hun schamelheid en nietigheid ten voeten uit. Dat realisme van de etser staat mij zeer erg aan, moet ik zeggen.
Adam en Eva, 1638
'De thuiskomst van de verloren zoon' is ook zo'n sterk werk: de uitgemergelde zoon valt van vermoeidheid, spijt en berouw voor zijn vader op zijn knieën, terwijl die hem vol liefde opvangt en hem bemoedigend omarmt. Het is het dramatische hoogtepunt van het verhaal, uitgebeeld met de emoties die erbij horen, inclusief de nieuwsgierigheid van verwanten en dienaars.
De thuiskomst van de verloren zoon, 1636
Scènes uit het dagelijkse leven krijgen net zo goed aandacht: een bedelaarsfamilie die aangeklopt heeft en een aalmoes krijgt, toont de precaire situatie van de lagere klassen. De familie bestaat uit een oude man, zijn dochter die het geld aanneemt, met op haar rug de kleinzoon van de oude, en een jongen van een jaar of twaalf, haar broer wellicht, staat ook nog toe te kijken. Een beeld van generatiearmoede toont Rembrandt hier.
Bedelaars die een aalmoes krijgen, 1648
Interessante landschappen zijn er ook te zien, van een windmolen bijvoorbeeld, Hollandser kan niet, zullen we dan maar denken. Maar de kunstenaar weet wel de weidsheid van het land efficiënt te suggereren.
Windmolen, 1641
Leuk is zeker de ets van een oude boerderij met bijgebouwen: het lijkt bijna wel romantisch. Grappig is dat in de hoek rechtsonder een man zit te tekenen wat erop de ets staat: Rembrandt schetst zichzelf terwijl hij bezig is? Relativering of zelfspot?
Oude boerderijen en bijgebouwen, 1645
Deze onverwachte tentoonstelling heeft me het etswerk van Rembrandt veel beter leren kennen. Het mag dan zo zijn dat er heel wat 'tirages récents' bij waren, ze kwamen wel allemaal uit het Rembrandthuis, en dat wil toch wel iets zeggen.
Ter zijde: Malmedy heeft iets meer dan 12.000 inwoners (met de deelgemeenten meegeteld), het is dus een kleine stad. Zo'n tentoonstelling daar vinden, dat is toch wel echt een prettige verrassing: ik zie het in Turnhout nog niet zo snel gebeuren.
In het Malmundarium, nog tot 2 november van dit jaar: een aanrader!
Geen opmerkingen:
Een reactie posten