Tallinn - dag 3, Kunstimuuseum en verder

Verrassing: in het museum nog een koor dat repeteert voor de 'Song Celebration'


Het 'Kunstimuseum': binnenaanzicht


'KUNST' met een boodschap

De twee vorige dagen zijn we best wel actief geweest, en vandaag doen de inspanningen zich blijkbaar gevoelen: we slapen uit na de vermoeiende wandeling van gisteren. Bovendien regent het - dat kan in Estland dus ook - en we gaan dan maar naar het KUMU, het 'Kunstimuuseum'. Het werd geopend in februari 2006 en is het grootste in zijn soort in de Baltische staten. Het gebouw zelf is een architectonisch kunstwerk.

De Estse schilderkunst begint pas aanvang 18de eeuw en tot op het einde van de 19de eeuw is ze niet van hoge kwaliteit. Je komt dus eerst voorbij een reeks obligate portretten van machthebbers en andere mensen die vonden dat zij ook belangrijk waren: veel bezieling en uitstraling gaan er niet van uit. Estland zoekt in het begin van de 20ste eeuw aansluiting bij de West-Europese strekkingen en stijlen, en ik heb wel wat Ests impressionistisch werk gezien, maar origineel vond ik het niet: het is eerder werk van wat ik epigonen zou noemen. Kort voor en na de eerste wereldoorlog begint dat te veranderen: ik noem Oswald Kallis (+ 1918) die scènes uit het nationale epos (Kalevipoeg) schildert, en die zeer authentiek overkomen. Een aantal beelden van Jaan Koort (+ 1935) vind ik ook best mooi. Van Eduard Ole (+1995) is er een portret van 'Passagiers' (of 'Voorbijgangers) waaruit een modern gevoel van verveling en decadentie spreekt: slapende mensen, lusteloos, met enige stijl gekleed, maar nogal 'shabby', alles hoofdzakelijk in het grijs gezet.

Kunst uit de tijd van de Russische bezetting wordt niet weggemoffeld. Prachtig voorbeeld van socialistisch realisme is een heroïsch beeld van de 'Lasser', en een 'Lenin' van ene Ilmar Malin: Lenin ziet er goed uit, lacht vanaf het schilderij de 'ware communist' toe, boven een rode zon in een gele halo, en van onderen op het doek zie je allerlei verwezenlijkingen van het regime en weldaden die het de Estse bevolking gebracht heeft. Interessant vond ik het beeld van een recentere kunstenaar (Jaak Soans, ° 1943) dat 'Civilization Pyramid' heet, en waarin een menselijke figuur gevangen hangt, onder een zwaar gewicht overigens, in een verzameling opengewerkte balken. Kunst heb je volgens mij alleen maar als ze metaforische kracht bezit, en dat is hier zeer zeker zo.

Op de bovenste verdieping zien we ook werk van Poolse kunstenaars, dissidenten tijdens de naoorlogse communistische tijd aldaar. Van Maria Stangret bijvoorbeeld 'Chess' (Schaken, uit 1974), een beeld dat aandachtig bekijken meer dan waard is. Of van Tadeusz Kantor een doek uit 1973 dat 'Canvas en duif' heet: op dat canvas is alleen maar een lange streep duivenstront te zien. Tomasz Tatarczyk schildert in 1985 'Corpus delicti'( het wapen van de misdaad): twee scherpe zagen en een drukpers die plet en samenperst al wat ze kan. Erg de moeite waard, vonden we het.


Voor we het museum verlaten, nemen we nog een foto van 'KUNST' met een tegendraadse 's'. Goed bekeken om het huis zo te afficheren: kunst mag best wat ongemakkelijk zijn.
Als we dan echt naar buiten gaan, worden we nog verrast door een mannenkoor, gedirigeerd door een vrouw die me aan Angela Merkel doet denken. Maar die zal wel elders gezeten hebben, vermoed ik. De 'Song Celebration' komt eraan, dat voel je hier wel.

Terug in het centrum proberen wij het huis van de Broederschap der Zwarthoofden te bezoeken, maar helaas: gesloten, het zal voor een andere keer zijn. We gaan ten slotte op de Raekoja plats (Raadhuisplein) zitten, waar 'le tout Tallinn' samenkomt en te bekijken valt, en waar een gezellige drukte heerst. Die gezelligheid wordt verstoord door een groep Hare Krishnavolgelingen, die dansend en eentonig zingend meer dan luid genoeg hun godsdienst verkondigen. Als godsdienst rust moet brengen, zijn ze echt verkeerd bezig, denk ik dan maar.

Op de kamer slaapt Jasper nadien een gat in de avond, van acht tot half elf. Hij had het nodig, de jongen: zoveel rolstoelduwerij in drie dagen! Bovendien moet hij nog naar een cantus van 'Best' (Board of European Students of Technology), waar hij zich een fysieke uithoudingsproef tot half drie oplegt. De jeugd heeft het moeilijk, in deze tijden!