Zeer mooi zijn de Palacio de los Leones en de Patio de los Leones (het Leeuwenhof). Een fontein wordt ondersteund door 12 ruw uitgehouwen stenen leeuwen uit de elfde eeuw; de oorsprong ervan is onbekend. Water speelt overigens een belangrijke rol in de islamitische voorstelling van het paradijs. Het plein wordt omgeven door sierlijke gangen met ranke zuilen: 124 in totaal. Het doet erg denken aan de kloostergangen in Europa, maar bij ons zijn de kapitelen vaak beeldhouwwerken die Bijbelse verhalen uitbeelden: de zondeval, de geboorte van Christus, het offer van Abraham. Niet zo in de islamwereld: weer krijg je non-figuratieve versiering, of verzen uit de koran. Die zien er zo nieuw uit, dat het lijkt alsof die zuilen nog maar onlangs zijn geplaatst.
Een rijtje van de 124 ranke zuilen
De mooie, zo goed als nieuwe versieringen
In de 'Sala de los Abencerrajes' zien we een prachtig gewelf met mozarabische decoratie: in onze cultuur zouden we dat maniërisme of extreme rococo noemen. De koepel is tezelfdertijd stervormig als achtpuntig, en aan de zijkanten lijkt wel een soort van kleine stalactieten te zitten, terwijl hoger in de koepel sterretjes worden gevormd: een zeer kunstzinnig geheel ontstaat zo. Dit werk vormt in de moslimtraditie de verbinding tussen de vierkante aarde en de polygonale hemel: veel wat je in deze gebouwen ziet, heeft een symbolisch-religieuze betekenis. Je vraagt je ondertussen wel af hoeveel werkuren dat gekost moet hebben. Maar de wetenschap dat de ambachtslui een hogere waarheid uit aan het beelden waren, versterkte waarschijnlijk hun motivering.
De kunstige achthoekige koepel
De 'Sala de los Reyes' (Zaal van de Koningen) zorgt dan weer voor een kleine verrassing: daar vind je toch afbeeldingen van menselijk en dierlijk leven, schilderingen vermoedelijk uit het einde van de 14de eeuw. Mogelijk was dat een christelijke kunstenaar die voor de Moren werkte, maar zeker is dat niet. Je ziet een liggende leeuw aan de ketting, een ekster, een liggende haas, een springende haas en een paard met ruiter dat wegspringt; van de ruiter zie je alleen de rechhtervoet en een stukje been. Heel dit tafereel is overigens op leer geschilderd. Was dat in opdracht van een kalief die afbeeldingen van het menselijk bedrijf ook wel best leuk vond? Dat blijft in het ongewisse. Maar het hier is wel opvallend.
Figuratieve schilderkunst
Een mooi beeld is ook het gebouw van de 'Sala de la Barca', Zaal van de Zegening, die weerspiegeld wordt in het water dat ervoor ligt. De juiste religieuze betekenis ervan herinner ik me echter niet meer. De islam is een woestijngodsdienst, en in een dergelijk gebied is water eerder zeldzaam. Daarom stellen de moslims zich het paradijs vaak voor met de aanwezigheid van veel water: dat moet voor hen echt hemels zijn. In de Koran 9.72 staat het volgende te lezen:
'Allah heeft aan de gelovige mannen en de gelovige vrouwen tuinen beloofd, waaronder rivieren stromen, om daarin te verblijven, en goede woningen in tuinen van eeuwige verblijfplaats; en het beste van alles is het welbehagen van Allah; dat is de grote prestatie.'
De weerspiegeling van het gebouw van de Sala de la Barca
En zo beëindigen we onze bezoeken aan de moslimmonumenten van Andalusië. Zeer mooi zijn die, en als je er over nadenkt, van een meer zuivere spiritualiteit dan wat wij uit onze katholieke traditie kennen. Ik ben eigenlijk best tevreden dat ik de islam op deze manier beter heb leren kennen: een verrijking, ook voor iemand die geen aanhanger is van enige godsdienst. Maar voor zoekende mensen behoor je respect te hebben.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten